Zapraszamy do udziału w tegorocznym Festiwalu Sztuka Dokumentu, który odbędzie się pod tytułem „Rok 1989 Europie. Obraz-Pamięć-Zapis”. Festiwal będzie miał miejsce w Warszawie i rozpocznie się dzisiaj, 17 listopada 2009, potrwa do 30 listopada 2009. W ramach festiwalu odbędą się:
Naszym celem jest upamiętnienie przełomowych wydarzeń roku 1989, pokazanie zmian ustrojowych w szerokiej perspektywie wydarzeń politycznych, artystycznych, a także codziennego życia mieszkańców Europy Środkowo-Wschodniej. Festiwal Sztuka Dokumentu „Rok 1989 w Europie” to cykl wydarzeń kulturalnych takich jak: dyskusje z twórcami, świadkami epoki i ekspertami, plenerowa wystawa fotograficzna i międzynarodowa konferencja naukowa o roli mediów w przełomie roku 1989 w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego.
(źródło: Festiwal Sztuka Dokumentu)
W niedzielny wieczór 25 października odbył się finałowy koncert 7. edycji festiwalu UNSOUND. W Łaźni Nowej można było posłuchać jednego z najbardziej znanych zespołów doom drone metaluSunn O))) oraz przedstawicieli sludge metalu – Eagle Twin. Był to piąty z serii koncertów Soundscapes.
Soundscapes Series to cykl koncertów organizowanych we współpracy z Krakowskim Biurem Festiwalowym. Ich zadaniem było eksplorowanie sposobu „w jaki muzyka i dźwięki wchodzą w interakcje z architekturą – zarówno wizualnie, jak i akustycznie”. W ramach serii prezentowani byli artyści tworzący w gatunkach muzyki postklasycznej, ambient i eksperymentalnej.
Podczas pierwszego koncertu publiczność zgromadzona w Kinoteatrze Uciecha mogła wysłuchać Grouper oraz projektu Solid State Transmitters, czyli Sebastiana Meissnera i Kwartludium, którzy przedstawili eksperymentalne i postklasyczne interpretacje hardcore’owych utworów grup z SST Records. W Soundscapes 2: Labyrynths of Sound wystąpili: islandzki kompozytor Jóhann Jóhannsson wraz z 30-osobową orkiestrą Sinfonietta Cracovia oraz James Blackshaw. W piątek i w sobotę odbyły się dwa najbardziej oczekiwane przez publiczność koncerty. W piątek, w kościele św. Katarzyny wystąpili: Biosphere oraz Stars of the Lid z oktetem Sinfonietta Cracovia. Sobotni wieczór należał do pochodzącej z Austrii Soap&Skin. Drugi koncert tego wieczoru to występ Whale Watching Tour (Sam Amidon, Ben Frost, Nico Muhly oraz Valgeir Sigurðsson).
„Systemy” w szczególności mają na celu rozważania, inicjowanie dyskusji i artystyczne eksploracje znaczeń, związane z upadkiem komunizmu i wpływem tego wydarzenia na przemiany w sztuce i kulturze.
W ramach projektu zaprezentowano instalację w fabryce Erdal. Odbyły się także projekcje filmów dokumentalnych oraz dyskusje panelowe.
22 października, w trakcie imprezy NO VISA REQUIRED odbyła się także promocja płyty „Connections” powstałej we współpracy z niemiecką wytwórnią ~scape. Na płycie znajdują się utwory będące efektem współpracy artystów z Białorusi, Polski, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Szwecji oraz Szwajcarii.
Pierwsza mińska odsłona festiwalu, która odbyła się w maju 2007, była prawdziwym objawieniem, zarówno dla zachodnich artystów na niej występujących, jak i dla miejscowej widowni. Wydarzenie to otworzyło drogę dla spontanicznej, lecz trwałej, wymiany idei związanych z tworzeniem muzyki (głównie) elektronicznej pomiędzy białoruską stolicą a resztą Europy. (…) Twórcy albumu spotkali się w Mińsku pod koniec października, by móc poprowadzić serię warsztatów związanych z tworzeniem muzyki elektronicznej, oraz uczestniczyć w sesjach nagraniowych razem z tamtejszymi muzykami i producentami, działającymi na przestrzeni bardzo wielu gatunków muzycznych.
Wysłuchanie panelistów debaty „Zniewolony umysł – Umysł wyzwolony” nikomu raczej nie pomogło w wyjaśnieniu tej kwestii. Jak słusznie zauważył Adam Zagajewski, chyba każdy z uczestników debaty „przeczytał inną książkę” i o innej książce opowiadał. Moderator dyskusji Adam Michnik starał się, aby pytania dotyczyły filozoficznej wymowy tej książki w kontekście współczesnych zniewoleń umysłu:
w Rosji Putina – realizującej model „demokracji suwerennej”,
w byłej Jugosławii – w której członkowie jednej partii komunistycznej stali się przeciwnikami, nacjonalistycznymi rywalami toczącymi wojnę,
w Izraelu – gdzie przeciwnicy Icchaka Rabina spalili jego kukłę w uniformie hitlerowskim,
w Iranie – w którym rewolucja wyniosła do władzy fundamentalizm religijny,
w USA – gdzie pewna grupa neokonserwatystów uznała, że poprzez wojnę zbuduje się lepszy świat.
Każda z odpowiedzi uczestników debaty raczej zaskoczyła Adama Michnika, ponieważ nie mieściła się w przestrzeni znaczenia książki Miłosza zaproponowanej przez moderatora. Dla Michnika, który – jak sam przyznał – książkę przeczytał w wieku 17 lat, była on wstrząsem, obrazem systemu, „który odwołując się do tego, co najlepsze w człowieku wydobywa z niego to, co jest najgorsze”. „Zniewolony Umysł” był więc ostrzeżeniem przed utratą wolności w imię innych (wyższych?) celów.
Rozmówcy poszli w odpowiedziach własnymi torami. Siergiej Kowaliow mówił o braku wiary w narodzie sowieckim w marksizm i systemie komunistycznym utrwalanym wyłącznie brutalną siłą. Dubravka Ugrešić skupiła się na ludzkiej potrzebie bycia razem, kosztem własnej tożsamości i „pozycjonowaniu się” w obliczu każdego systemu. Ramin Jahanbegloo odniósł się do rewolucji religijnej jako buntu kreującego nowy system opresji i zniewolenia. Robert Faggen odleciał od pytania opowiadając o USA jako kraju na zbiorowym „haju” po użyciu antydepresantów i narkotyków. Aharon Shabtai w bardzo przejmującej wypowiedzi przeprosił, że na „ziemi Auschwitz” reprezentuje kraj, który utworzył getto Gazę i zabrał przyszłość Palestyńczykom.
Jako całość debata stanowiła ciekawy kontrapunkt do książki „Zniewolony Umysł”, która w swej wymowie wciąż nie jest jednoznaczna i prowokuje do różnych odczytań. Na koniec rozmowy Adam Michnik porównał dzieło Miłosza do książki Arona „Koniec wieku ideologii”. Podczas gdy Aron rozprawiał się z komunizmem jako wyłącznie ideologią, Miłosz rozprawiał się również z własnym życiem i z własnymi wyborami. Być może dlatego książka ta prowokuje do tak skrajnych, odmiennych i osobistych odczytań. Z debaty wynika, że nie nie jest ona obecnie rozumiana wyłącznie jako opis mechanizmów zniewolenia, jest raczej opowieścią o życiu jednostek w systemie, w którym strategii współpracy może być więcej niż cztery.
W najbliższą niedzielę, 25 października w ramach Festiwalu Czesława Miłosza odbędzie się niezwykła debata. Jej tematem będzie zniewolenie przez systemy – przez opresyjne ideologie, organizacje, fundamentalizmy religijne, czy nawet kulturę masową. Debata została przygotowana przez Adama Michnika, będzie On również jej moderatorem i gospodarzem.
Drugą [debatę] nawiązującą do „Zniewolonego umysłu” Czesława Miłosza, moderował będzie Adam Michnik, a udział w niej wezmą m.in. tak ciekawe osobistości jak legendarny rosyjski dysydent i wieloletni więzień sumienia Siergiej Kowaliow, znakomita pisarka Dubravka Ugrešić i podobnie jak ona zmuszony do życia na uchodźstwie po uwolnieniu z więzienia irański filozof Ramin Jahanbegloo. Konfrontacja ich poglądów na sposoby niewolenia umysłów przez ideologie, nacjonalizmy i fundamentalizmy religijne – oraz bronienia się przed tym zniewoleniem – będzie bez wątpienia pasjonującą przygodą.
(źródło: Festiwal Czesława Miłosza)
W debacie będą uczestniczyli również: Robert Faggen, Aharon Shabtai, Adam Zagajewski. Punktem wyjścia dla rozmowy zaproszonych intelektualistów będzie książka Czesława Miłosza:
Kluczowa debata Festiwalu za punkt wyjścia przyjmuje „Zniewolony umysł”, dzieło Czesława Miłosza, które po raz pierwszy ukazało się w roku 1953 i obnażyło mechanizmy kapitulacji intelektualistów przed totalitarnymi ideologiami. Temat ten nie przestał być aktualny i wciąż powraca w rozmaitych kostiumach historycznych, politycznych i kulturowych. Warto więc zastanowić się, w jakim stopniu diagnoza Miłosza sprzed ponad pół wieku jest trafna dzisiaj, na początku XXI stulecia w odniesieniu do postaw współczesnych intelektualistów wobec zagrożeń takich jak nacjonalizmy, fundamentalizmy religijne, kultura masowa i inne formy niewolenia umysłów.
(źródło: Festiwal Czesława Miłosza)
Może to być rozmowa o niełatwym „wyzwalaniu się” wciąż na nowo.
Organizator debaty i całego festiwalu, Instytut Książki zaprasza do Auditorium Maximum UJ przy ul. Krupniczej 33 o godzinie 16.00.
Do końca Unsound Festival jeszcze trzy dni, w trakcie których mnóstwo bardzo różnorodnych wydarzeń. Dokładnego programu z informacją o miejscu i czasie koncertów, warsztatów, projekcji i dyskusji szukać należy na stronie festiwalu.
Również w ramach programu Systemy / Unsound Festival odbędzie się jeszcze kilka wydarzeń. Od piątku do niedzieli (23–25 października) od godziny 15.00 w dawnej fabryce Erdal wciąż dostępna dla zainteresowanych jest wystawa „Systemy”, o której pisaliśmy tuż po jej otwarciu. W ramach programu zapraszamy również na dwie projekcje filmu „Speaking In Code”.
Pierwsza projekcja już dziś o godzinie 15.30 w Kinie 18. Ci, którym nie będzie dane dotrzeć dziś na Floriańską 18, mogą obejrzeć film w niedzielę o godzinie 16.00 w tym samym miejscu. Wstęp bezpłatny, ale uwaga – sala nieduża, więc lepiej przyjść trochę wcześniej!
Dla uczestników festiwalu nadchodzący weekend będzie pełen nowych muzycznych doświadczeń. Życzymy fantastycznych wrażeń!
Wysłuchanie panelistów debaty „Zniewolony umysł – Umysł wyzwolony” nikomu raczej nie pomogło w wyjaśnieniu tej kwestii. Jak słusznie zauważył Adam Zagajewski, chyba każdy z uczestników debaty „przeczytał inną książkę” i o innej książce opowiadał. Moderator dyskusji Adam Michnik starał się, aby pytania dotyczyły filozoficznej wymowy tej książki w kontekście współczesnych zniewoleń umysłu: