Przy ulicy Królowej Jadwigi odbył się w środę 4 sierpnia niezwykły koncert, upamiętniający osobę pana Jana – zmarłego przed około miesiącem bezdomnego, od lat zamieszkującego pozostałości opuszczonej chatki, znajdującej się obok zwierzynieckiej kamienicy nr 65. Organizatorki koncertu to krakowskie artystki, sąsiadki bezdomnego. Koncert składał się z występu Rozalii Malik, która zaśpiewała piosenkę własnego autorstwa, grając na gitarze w scenerii ogródka pana Jana oraz z kolejnej, „perkusyjnej” części w wykonaniu Teresy Malik. Część muzyczną poprzedziła opowiedziana przez Cecylię Malik historia znajomości z panem Janem.

Pan Żul, czyli pan Jan, był moim sąsiadem. Był bezdomny, toteż zamieszkiwał opustoszałą chatkę bez okien i drzwi. (…) Dokładnie rok temu urządziłam w jego ogrodzie wystawę swoich obrazów, które były rezultatem naszej znajomości. Pan Jan zbierał złom, a ja wypożyczałam od niego ciekawe obiekty, po to by malować je na swoich obrazach. Często paliliśmy razem papierosy przy jego ognisku, można powiedzieć, że w pewien sposób zaprzyjaźniliśmy się

– opowiada Cecylia.

Do snucia wspomnień o panu Janie dołączyli się także jego bezdomni przyjaciele, którzy przyszli posłuchać koncertu.

Motyw zbieranych przez pana Jana przedmiotów, stanowiących inspirację do obrazów Cecylii, był także motywem przewodnim koncertu – Teresa Malik swoją „perkusję” zbudowała właśnie z metalowych elementów, znalezionych w chatce i ogródku oraz z „dzwonków” w postaci szklanych butelek. Ta niecodzienna muzyka, rozwieszone w ogrodzie obrazy, różnorodna publiczność, nietypowa jak na koncert pora (11:30) oraz niezwykła uroda samego miejsca złożyły się na niepowtarzalną atmosferę koncertu.

(Urszula Karpińska)

Zagrają:

1. Sądeckie chóry: Echo II, Scherzo, Parafialny Chór im. ks. Jerzego Popiełuszki w Marcinkowicach, Chór Kameralny Bazyliki Św. Małgorzaty, Chór Państwowej Szkoły Muzycznej I i II Stopnia, Chór przy Parafii Matki Bożej Bolesnej w Nowym Sączu – Zawadzie, Chór im. Jana Pawła II,
2. Orkiestra Dęta OSP w Okulicach pod dyr. Waldemara Gronia (znakomity zespół, laureat Grand Prix tegorocznego XXXII Małopolskiego Festiwalu Orkiestr Dętych Echo Trombity)

Wspólnie wykonają utwory patriotyczne i religijne, co podkreśli uroczysty i podniosły charakter polskiego święta narodowego.

(źródło: MCK Sokół)

Koncert otwarcia wykonał Jacaszek prezentując dwa projekty muzyczne:

1. Treny

Muzyka na „Trenach” to żałobne, powoli powtarzające się elektroniczne frazy,  smyczkowe harmonie oraz piękne, delikatnie przetworzone elektroniczne wokale. Dużo ciszy i skupienia, tęsknoty i bólu. (źródło: strona autora)

2. Soundtrack do filmu „There Are No Others, There Is Only Us” Marca Silvera

Film jest poetycką opowieścią o skomplikowanym systemie poruszania się stada ptaków. Prezentacja tego filmu jest częścią Systemów i można go oglądać w trakcie trwania festiwalu jako instalację video w Fabryce Erdal.

Po koncercie odbył się pokaz filmu „Beats of Freedom”. Został on zapowiedziany przez jego twórców: Leszka Gnoińskiego i Wojciecha Słotę. Obecny był również narrator filmu Chris Salewicz, brytyjski dziennikarz muzyczny. Prezentacja tego filmu odbyła się również w ramach Systemów.

Zapraszamy do obejrzenia fragmentu filmu.

Film spotkał się z niezwykle gorącym przyjęciem, a niektóre jego fragmenty wzbudziły salwy śmiechu.

(pk)

Zapraszamy do obejrzenia zdjęć z poprzednich edycji spektaklu.

(zn)

Nie ulega wątpliwości, że Unsound, który odbędzie się w dniach 19-25 października 2009 r., w skali polskiej jest wydarzeniem unikatowym. Krakowowi zapewnia natomiast wizerunek miasta otwartego na nowe, nierzadko kontrowersyjne formy sztuki. W tym roku w siedmiodniowy program wpisany jest projekt Systemy, który w związku z 20. rocznicą upadku bloku wschodniego ma budzić refleksję nad wpływem tej wielkiej zmiany systemowej na przemiany w sztuce i kulturze.

Szczegółowy program festiwalu oraz informacje o sprzedaży biletów znajdują się na stronie organizatora.

Wszystkich zainteresowanych zachęcam do przesłuchania festiwalowego miksu promocyjnego, który przygotował dziennikarz muzyczny związany z imprezą – Philip Sherburne.

(zn)

„Systemy” w szczególności mają na celu rozważania, inicjowanie dyskusji i artystyczne eksploracje znaczeń, związane z upadkiem komunizmu i wpływowi tego wydarzenia na przemiany w sztuce i kulturze. Nie zawsze jednak idee te prezentowane będą w jednoznaczny sposób – istotą części projektów zawartych w programie jest również bardziej abstrakcyjne, w pełni artystyczne interpretowanie zagadnień związanych z działaniami w ramach systemów – nie tylko politycznych, ale również socjologicznych, kulturalnych i biologicznych. W trakcie programu Unsound przedstawione zostaną prace i inicjowane będą dyskusje, w których pojawią się pytania o sposoby funkcjonowania jednostki, artysty i odbiorcy kultury oraz zbiorowego działania na tym polu, w zależności od ustroju i przemian społeczno-politycznych.

Projekt „Systemy” składał się będzie z różnych elementów, jak: zlecone projekty video wykonywane przez VJ z Polski i Niemiec; instalacje dźwiękowe i video; projekcje filmów dokumentalnych oraz dyskusje panelowe.

Projekcje filmów dokumentalnych

Seria rozpocznie się wraz z otwarcie festiwalu i projekcją filmu „Beats of Freedom”. Reżyserami filmu są Leszek Gnoiński i Wojciech Słota, którzy stworzyli obraz dokumentujący wpływ muzyki rockowej na tworzenie się antykomunistycznej opozycji oraz wpływ tego ruchu na ostateczny upadek komunizmu. Towarzyszyć projekcji będzie również dyskusja panelowa z udziałem twórców filmu. Film powstał jako koprodukcja TVN i Instytutu Adama Mickiewicza.

Pokazany zostanie jeszcze jeden dokument tych samych twórców w ramach programu „Systemy” – film poświęcony scenie punkowej oraz element serii dokumentów „Historia Polskiego Rocka”.

Pokazane zostaną również dokumenty zagraniczne poświęcone zagadnieniom praw autorskich i zmian w nich zachodzących, które wpływają na powstawanie prace – „RiP: A Music Manifesto”. W innym dokumencie,„Before The Music Dies”, pokazane zostanie, jak wielki biznes i systemy ekonomiczne wpływają na popkulturę i powstawanie nowych, sztucznych gwiazd.

Zlecone projekty VJ

We współpracy z kuratorami berlińskiego festiwalu Club Transmediale powstaje tegoroczny program video, w którym eksplorować zagadnienia „Systemów” będą polscy i niemieccy artyście VJ, jak Pussy Krew, PaniK oraz Kinetofon. A ze strony niemieckiej swoje prace pokażą MFO, Autokolor oraz Telematique i u-matic.

Program VJ będzie prezentowany w trakcie nocy klubowych w Muzeum Manggha oraz prezentowane osobno w trakcie wystawy „Systemy” w Fabryce Past Erdal, co opisane jest poniżej.

Instalacje „Systemy”

Trzy bardzo różne projekty odnoszą się do przeszłości komunistycznej oraz zawierające w sobie również wizje rozwoju, demokracji i przyszłości bez reżimów. Wszystkie prace analizują również motywy i idee współpracy ponad granicami i narodowościami, co pokazane jest w formie instalacji audiowizualnych stworzonych przez doświadczonych twórców na tym polu.

Przedstawione zostaną następujące prace:

“There are no others, there is only us” –Marc Silver (UK) and Ben Frost (IS / AUS)

Film i dźwięk w jednym obrazie pokazują tysiące ptaków połączonych we wspólnym locie – niezwykle mocna metafora odnosząca się do przyszłości w działaniach kolaboracyjnych i pracy organicznej.

Film wzbogacony jest w 9-minutowy soundtrack skomponowany przez Ben Frosta oraz dodatkowo, w trakcie wystawy, puszczany będzie również z alternatywnymi ścieżkami dźwiękowymi skomponowanymi przez trzech innych artystów: Jacaszka (PL), Tomasz Bednarczyka (PL) i Denisa Kolokola (UA).

“Anion” – Jacob Kirkegaard

Praca świetnego duńskiego artysty, Jacoba Kirkegaarda łączy projekcję obrazów przedstawiających widok Czarnobyla po katastrofie nuklearnej oraz dźwięki zebrane w tym miejscu. Wydarzenie to było dosłownym i metaforycznym początkiem końca komunistycznego imperium. Nagrania z miejsca wybuchu nuklearnego oraz zebrane materiały video z opuszczonych przestrzeni Czarnobyla zmuszają do rozważań nad zagadnieniami czasu, wyobcowania i zmian, odnosząc się do niedosłyszalnego poczucia zagrożenia, obecnego w tamtej przestrzeni od momentu wybuchu.

„Plant Shift” – Kassian Troyer

Artysta dźwiękowy Kassian Troyer w ramach projektu zleconego przez Unsound, nagrywał dźwięki Mińska. Z nagrań powstałych we wrześniu 2008 powstała niezwykła wystawa, która dokumentuje dźwięki w nieoznakowanej przestrzeni podmiejskiej, gdzie pochowane zostały polskie i białoruskie ofiary Stalina.
Wystawa ta jest nie tylko bezpośrednim nawiązaniem do przemilczanej historii komunizmu, ale również do obecnej sytuacji Białorusi.

Dyskusje panelowe

Projekt „Systemy” zawiera również program dyskusji, w ramach którego poruszany będzie szereg tematów, jak niezależna produkcja kultury i formowanie się organizacji kulturalnych po 1989 roku; międzynarodowa współpraca kuratorów w ramach organizacji ICAS – Internetional Cities of Advanced Sound, którego członkiem założycielem jest Unsound; pytania o wpływ współczesnych technologii i rozwoju sposobów przepływu informacji na środowisko twórcze i inne.

(Źródło: UNSOUND)

Po odśpiewaniu przez zebranych hymnu państwowego pod przewodnictwem Chóru Cecyliańskiego, prezydent Krakowa Jacek Majchrowski zaznaczył, jak ważna jest pamięć o polskim Podziemiu i przypomniał o powojennych zasługach żołnierzy.

Hołd weteranom oddał w przesłanym liście wicemarszałek Województwa Małopolskiego Roman Ciepiela. Podkreślił on wyjątkowość Polskiego Państwa Podziemnego, które było jedyną w okupowanej Europie strukturą państwową i zapewnił też o otwartości Województwa na problemy kombatantów.

Wspólną modlitwę poprowadził biskup Albin Małysiak, kapelan organizacji kombatanckich, odznaczony tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Wspominał, jak niemal 70 lat temu modlił się z partyzantami w lesie. „Tak jak ci nasi walczyli o Polskę – tak my dzisiaj musimy o nią walczyć” – mówił. Obowiązek wobec żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego nakazuje Polakom zgodę, a także włączanie się w życie polityczne. „Jesteśmy narodem zdolnym” – przekonywał, wzywając nie tylko do czynnego, ale i biernego udziału w wyborach.

„Dziękuję za to, że byliście i za to, że jesteście. Wojsko Polskie ma do czego nawiązywać” – tak zwracał się do kombatantów minister obrony Bogdan Klich. Podkreślił, że bez wyjątkowej generacji Polski Podziemnej, której jesteśmy spadkobiercami i dłużnikami, nie byłoby pokolenia „Solidarności” i roku 1989.

W krótkim referacie prof. dr hab. Stanisław Grodziski dowiódł, iż otoczona złą sławą i dezawuowana konstytucja kwietniowa spełniła swoją rolę dziejową, zapewniając ciągłość polskich władz państwowych podczas wojny. Następnie wykład o Polskim Państwie Podziemnym wygłosił dr Andrzej K. Kunert. Uroczystość zamknęły pieśni w wykonaniu Chóru, wśród członków którego znajdowali się również i kombatanci.

Tekst wystąpienia Ministra Obrony Narodowej Bogdana Klicha, list Wicemarszałka Województwa Małopolskiego Romana Ciepieli oraz galerię zdjęć ze spotkania znaleźć można na stronie Muzeum Armii Krajowej.

(Agnieszka Urbanowska)

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Krakowskiej pod dyrekcją Pawła Przytockiego, z udziałem solistów Kuby Jakowicza i Tomasza Kuka, zagra poloneza „Pan Tadeusz” Wojciecha Kilara, uwerturę koncertową „Bajka” Stanisława Moniuszki, arię Stefana z III aktu opery „Straszny Dwór” Stanisława Moniuszki oraz koncert skrzypcowy A-dur Mieczysława Karłowicza. Poezję będzie czytał Krzysztof Janczar.

Podczas koncertu, któremu patronuje Marszałek Województwa Małopolskiego, kilkudziesięciu tarnowskich uczestników kampanii wrześniowej zostanie uhonorowanych okolicznościowymi medalami „Żołnierze września 1939 r.”
Szczegółowe informacje na temat koncertu znaleźć można na stronie internetowej organizatora.

(zn)

Dyrygent to również ognisko potencjalnie zapalne. Jego zadaniem jest iście magnetyczne przekonanie do własnej wizji, przekonanie tej – właśnie! – hydry stugłowej, której wszystkie oczy patrzą wprawdzie w tym samym kierunku, ale każda para inaczej, pod innym kątem. Dokonać zaś tego musi z autorytetem i precyzją, by nie było miejsca na wątpliwości, by każdy muzyk wiedział „jak” i „dlaczego”, i by to zrozumienie całego dzieła mogło następnie zostać przekazane publiczności. Wszystko to zaś w ciągu ledwie paru godzin prób.

Powołana przez Georga Soltiego (sir Georga Soltiego – jakże znaczące jest zespolenie w tej postaci angielskiego tytułu, niemieckiego brzmienia imienia i węgierskiego nazwiska), a po jego śmierci prowadzona przez Valery’ego Gergieva, World Orchestra for Peace dźwiga więc cały balast związany ze specyfiką orkiestrowego organizmu, podporządkowując go jednak – czy raczej wykorzystując – do głoszenia zawartego w jej nazwie przesłania. Incydentalnie zbierająca się Orkiestra, w tym wypadku złożona z muzyków pochodzących z kilkudziesięciu krajów i kilkudziesięciu różnych zespołów, staje się zatem świadectwem zgodnego przełamywania wszelkich uprzedzeń, pretensji, odmienności, zwykłej irytacji, które tak często towarzyszą ludziom w pracy w trudnych zbiorowościach i tak często leżą u podstaw rodzących się konfliktów – przełamywania ich dla osiągnięcia wspólnego celu, dla kreacji. Zespół ten zagrał 1 września, w 70. rocznicę wybuchu II wojny światowej, w krakowskim kościele świętych Piotra i Pawła. W programie znalazło się prawykonanie Preludium dla Pokoju Krzysztofa Pendereckiego (utwór przejrzysty i ciekawy, z chorałowo brzmiącymi częściami skrajnymi) oraz V Symfonia Gustava Mahlera. Publiczność w kościele tak wyjątkowa, jak i sama okazja: od kombatantów po dyplomatów. „Zwyczajna”, czyli prawdziwa publiczność tym razem znalazła się głównie przed ekranami telewizyjnymi (koncert był transmitowany na krakowskim Rynku Głównym oraz w TVP 2).

Preludium tudzież Symfonia Mahlera mogły się podobać bardziej lub mniej, fakt, że we wciąż otchłannej akustyce – mimo na pewno cennego akustycznego ekranu zawieszonego nad Orkiestrą (strach pomyśleć, jak byłoby bez niego!) – ginęły szczegóły interpretacji, a zniekształceniu uległa też proporcja brzmień, mógł nawet męcząco irytować – efekt jednak celował gdzie indziej. Oto przed nami setka najróżniejszych osób zgodnie zmierzyła się z wymagającym dziełem w równie wymagających warunkach, wspólnie doprowadzając projekt do finału i wydając owoc w postaci kreacji wielkiej symfonii, najbardziej abstrakcyjnej ekspresji ludzkiego ducha. Publiczność bez wahania nagrodziła muzyków stojącą owacją. Znaczącemu przesłaniu Orkiestry trudno ukazać się bardziej wyraziście.

(Jakub Puchalski)

Wśród uczestników niezwykłego koncertu była wdowa po pierwszym dyrygencie Orkiestry, Lady Solti, dyrektor Orkiestry Charles Kaye, Maestro Krzysztof Penderecki, prezydent Jacek Majchrowski, marszałek Województwa Małopolskiego Leszek Zegzda oraz wielu znakomitych, również zagranicznych, gości. Znaleźli się w tym gronie odznaczeni przez prezydenta Jacka Majchrowskiego Bohaterowie Września. Spośród hierarchów Kościoła przybyli arcybiskup Stanisław Dziwisz oraz kardynał Franciszek Macharski. Spotkanie transmitowane na żywo przez telewizję TVP2, Program 2 Polskiego Radia oraz platformę cyfrową CNN poprowadziła Grażyna Torbicka.

Jeszcze przed koncertem zebrani uczcili pamięć poległych minutą ciszy, po czym w skupieniu wysłuchali światowego prawykonania Preludium dla Pokoju Krzysztofa Pendereckiego. Utwór odebrano bardzo entuzjastycznie. Następnie Orkiestra odegrała wprawiającą w zachwyt V Symfonię cis-moll „Orędzie miłości w nieczułych czasach” Gustava Mahlera.

Wśród muzyków Orkiestry znaleźli się wybitni Polacy: Robert Kabara (Sinfonietta Cracovia), Artur Rozmysłowicz (Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Wrocławskiej), Krzysztof Stencel (Orkiestra Warszawskiej Opery Kameralnej) oraz Karolina Jaroszewska-Rajewska, Angelica Wais i Andrzej Sienkiewicz (Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej).

Na Rynku Głównym transmitowano na żywo cały koncert. Dynamicznie kręcone ujęcia Orkiestry przeplatały się z panoramicznymi fotografiami Krakowa, widokiem na kościół pw. św. św. Piotra i Pawła i ulicę Grodzką oraz fotografiami archiwalnymi z września 1939.

(zn)