Dyrygent to również ognisko potencjalnie zapalne. Jego zadaniem jest iście magnetyczne przekonanie do własnej wizji, przekonanie tej – właśnie! – hydry stugłowej, której wszystkie oczy patrzą wprawdzie w tym samym kierunku, ale każda para inaczej, pod innym kątem. Dokonać zaś tego musi z autorytetem i precyzją, by nie było miejsca na wątpliwości, by każdy muzyk wiedział „jak” i „dlaczego”, i by to zrozumienie całego dzieła mogło następnie zostać przekazane publiczności. Wszystko to zaś w ciągu ledwie paru godzin prób.

Powołana przez Georga Soltiego (sir Georga Soltiego – jakże znaczące jest zespolenie w tej postaci angielskiego tytułu, niemieckiego brzmienia imienia i węgierskiego nazwiska), a po jego śmierci prowadzona przez Valery’ego Gergieva, World Orchestra for Peace dźwiga więc cały balast związany ze specyfiką orkiestrowego organizmu, podporządkowując go jednak – czy raczej wykorzystując – do głoszenia zawartego w jej nazwie przesłania. Incydentalnie zbierająca się Orkiestra, w tym wypadku złożona z muzyków pochodzących z kilkudziesięciu krajów i kilkudziesięciu różnych zespołów, staje się zatem świadectwem zgodnego przełamywania wszelkich uprzedzeń, pretensji, odmienności, zwykłej irytacji, które tak często towarzyszą ludziom w pracy w trudnych zbiorowościach i tak często leżą u podstaw rodzących się konfliktów – przełamywania ich dla osiągnięcia wspólnego celu, dla kreacji. Zespół ten zagrał 1 września, w 70. rocznicę wybuchu II wojny światowej, w krakowskim kościele świętych Piotra i Pawła. W programie znalazło się prawykonanie Preludium dla Pokoju Krzysztofa Pendereckiego (utwór przejrzysty i ciekawy, z chorałowo brzmiącymi częściami skrajnymi) oraz V Symfonia Gustava Mahlera. Publiczność w kościele tak wyjątkowa, jak i sama okazja: od kombatantów po dyplomatów. „Zwyczajna”, czyli prawdziwa publiczność tym razem znalazła się głównie przed ekranami telewizyjnymi (koncert był transmitowany na krakowskim Rynku Głównym oraz w TVP 2).

Preludium tudzież Symfonia Mahlera mogły się podobać bardziej lub mniej, fakt, że we wciąż otchłannej akustyce – mimo na pewno cennego akustycznego ekranu zawieszonego nad Orkiestrą (strach pomyśleć, jak byłoby bez niego!) – ginęły szczegóły interpretacji, a zniekształceniu uległa też proporcja brzmień, mógł nawet męcząco irytować – efekt jednak celował gdzie indziej. Oto przed nami setka najróżniejszych osób zgodnie zmierzyła się z wymagającym dziełem w równie wymagających warunkach, wspólnie doprowadzając projekt do finału i wydając owoc w postaci kreacji wielkiej symfonii, najbardziej abstrakcyjnej ekspresji ludzkiego ducha. Publiczność bez wahania nagrodziła muzyków stojącą owacją. Znaczącemu przesłaniu Orkiestry trudno ukazać się bardziej wyraziście.

(Jakub Puchalski)

Wśród uczestników niezwykłego koncertu była wdowa po pierwszym dyrygencie Orkiestry, Lady Solti, dyrektor Orkiestry Charles Kaye, Maestro Krzysztof Penderecki, prezydent Jacek Majchrowski, marszałek Województwa Małopolskiego Leszek Zegzda oraz wielu znakomitych, również zagranicznych, gości. Znaleźli się w tym gronie odznaczeni przez prezydenta Jacka Majchrowskiego Bohaterowie Września. Spośród hierarchów Kościoła przybyli arcybiskup Stanisław Dziwisz oraz kardynał Franciszek Macharski. Spotkanie transmitowane na żywo przez telewizję TVP2, Program 2 Polskiego Radia oraz platformę cyfrową CNN poprowadziła Grażyna Torbicka.

Jeszcze przed koncertem zebrani uczcili pamięć poległych minutą ciszy, po czym w skupieniu wysłuchali światowego prawykonania Preludium dla Pokoju Krzysztofa Pendereckiego. Utwór odebrano bardzo entuzjastycznie. Następnie Orkiestra odegrała wprawiającą w zachwyt V Symfonię cis-moll „Orędzie miłości w nieczułych czasach” Gustava Mahlera.

Wśród muzyków Orkiestry znaleźli się wybitni Polacy: Robert Kabara (Sinfonietta Cracovia), Artur Rozmysłowicz (Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Wrocławskiej), Krzysztof Stencel (Orkiestra Warszawskiej Opery Kameralnej) oraz Karolina Jaroszewska-Rajewska, Angelica Wais i Andrzej Sienkiewicz (Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej).

Na Rynku Głównym transmitowano na żywo cały koncert. Dynamicznie kręcone ujęcia Orkiestry przeplatały się z panoramicznymi fotografiami Krakowa, widokiem na kościół pw. św. św. Piotra i Pawła i ulicę Grodzką oraz fotografiami archiwalnymi z września 1939.

(zn)

Wczoraj o godz. 12.00 w Urzędzie Miasta Krakowa odbyła się konferencja prasowa poprzedzająca czternasty w historii i pierwszy w Polsce koncert World Orchestra for Peace. O tym, jak podniosłym wydarzeniem dla Krakowa jest występ Orkiestry zapewniał prezydent Jacek Majchrowski.

To wydarzenie wyjątkowe, czekaliśmy na nie z niecierpliwością: po raz pierwszy w Polsce zagra Światowa Orkiestra dla Pokoju, zrzeszająca ludzi o różnych poglądach, różnych ras i wyznań. Pokazuje to ideę Orkiestry, że niezależnie od tych wszystkich różnic można wspólnie działać na rzecz pokoju.

Prezydent podkreślił też, że Kraków, jako miasto, które zawsze było wielokulturowe, jest jak najbardziej stosownym miejscem dla takiego wydarzenia.

Słynny dyrygent Valery Gergiev również zaznaczył, że Kraków położony w samym sercu Europy to bardzo dobre miejsce na uczczenie pamięci wydarzeń sprzed 70 lat poprzez występ Orkiestry. Podkreślił, że ze wspomnianej przez prezydenta Majchrowskiego różnorodności rasowej, narodowej i religijnej muzyków Orkiestra czerpie swoją siłę i dzięki niej jeszcze mocniej zabrzmi zaintonowane w 1995 r. przez Sir Georga Soltiego przesłanie dla pokoju.

Krzysztof Penderecki, którego Preludium dla pokoju zostanie dziś premierowo odegrane, nie chciał komentować swego utworu przed jego pierwszym wykonaniem. Powiedział natomiast:

Jestem bardzo szczęśliwy, że jeden z największych dyrygentów naszych czasów będzie pierwszym wykonawcą mojego utworu.

Jak zapewniał dyrektor Orkiestry Charles Kaye, to, czym jest Orkiestra wszyscy dopiero poczują w trakcie koncertu. Przypomniał też o transmisji na platformie cyfrowej CNN, która umożliwi ludziom z całego świata obejrzenie koncertu w internecie.

(zn)