Nowa Europa. Krajobraz przemian 20 lat po upadku komunizmu
– wystawa fotograficzna: Kraków, Galeria Camelot, 11 września – 30 października 2009
– plenerowa wystawa fotograficzna: Kraków, Rynek Główny, 21 września – 9 października 2009
Podczas wystawy plenerowej na Rynku Głównym oraz w Galerii Camelot zostanie zaprezentowana fotograficzna dokumentacja zmian oraz śladów pozostawionych przez system komunistyczny w Europie Środkowo-Wschodniej. Ekspozycjom towarzyszyć będzie publikacja oraz spotkania autorskie z fotografem Łukaszem Trzcińskim i autorem tekstów Wojciechem Nowickim.
Organizatorzy: Fundacja „Imago Mundi”, Narodowe Centrum Kultury, Galeria Camelot w Krakowie, NIKON Polska, EPSON Polska, Allianz Polska, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego
Projekt realizowany przy współpracy z Małopolskim Instytutem Kultury.
Dlaczego warto pamiętać i jaka jest rola animatora lub twórcy w budowaniu działań opartych o pamięć i dziedzictwo?
Pamięć odkrywa przed nami symboliczne własności konkretnych zdarzeń, osób, miejsc, rzeczy. Historyczne zanurzenie się w nie, a jednocześnie gwałtowne przesunięcie w stronę nowoczesności, którego doświadczamy każdego dnia, stwarza nowe sytuacje dla ekspresji nas samych. Realizacja działań kulturalnych, które nie polegają po prostu na przekazywaniu wiedzy ,,oficjalnej”, ale na kreatywnym i ekspresywnym budowaniu narracji historycznej poprzez sztukę może więc pełnić istotną rolę w procesie umacniania ,,wspólnoty wyobrażonej”. Wspólnoty, gdzie wspomnienia zbiorowe mieszają się z osobistymi, czego wynikiem jest oparcie tożsamości na różnych kontekstach identyfikacji. Konteksty te – społeczne, kulturowe, narodowe, religijne – zakorzenione w przeszłości stanowią ważny element teraźniejszości. Pamięć – jako aktywny proces – oznaczałaby więc ciągłe definiowanie siebie w odniesieniu do przeżyć dnia obecnego – z jednej strony oraz z drugiej – do historii, która łączy poczucie geograficznej przynależności ze złożonymi narracjami o ludzkich czynach, które wydarzyły się w określonym czasie.
Serdecznie zapraszamy na spotkanie z Łukaszem Trzcińskim, który opowie o swoim projekcie fotograficznym „Nowa Europa. Krajobraz przemian 20 lat po upadku komunizmu”. Spotkanie odbędzie się w Nowym Sączu, 30 października 2009 o godzinie 17.15 w siedzibie MCK Sokół. Wstęp wolny.
20 rocznica przemian w Europie Wschodniej oraz upadku Bloku Wschodniego dała w Zachodniej Europie napęd wielu inicjatywom pokazującym świat za dawną żelazną kurtyną – przed 1989, w trakcie rewolucji i po niej w ciągu następnego dwudziestolecia.
Takim ciekawym przedsięwzięciem była prezentacja fotografii z Europy Środkowo-Wschodniej w ramach festiwalu Noorderlicht 2008 w Holandii. Prezentację zorganizowano w ramach dwóch wystaw. „Behind Walls” opowiadała o „socjalistycznym raju” – wedle kuratorów miała pokazywać zamknięty świat fotografii zza żelaznej kurtyny i prezentować nieznany na zachodzie dorobek fotografów z Europy Środkowo-Wschodniej. „Beyond Walls” była z kolei prezentacją fotoreportaży obrazujących przemiany po 89 roku w byłych demoludach. O obu wystawach można przeczytać na stronie Fundacji „Instytut Fotografii Pro Fotografia”.
Warto dokonać porównania obu wystaw z Projektem „Nowa Europa”. „Behind Walls” oraz „Beyond Walls” są oczywiście przedsięwzięciem kuratorskim i prezentują dorobek wielu fotografów, a „Nowa Europa” jest integralnym projektem fotograficznym Łukasza Trzcińskiego. Z takim zastrzeżeniem można porównywać już, na ile Nowej Europie udaje się pokazać spójną opowieść o „krajobrazach przemian” oraz jakim językiem operuje w porównaniu do fotoreportaży prezentowanych w ramach Noorderlicht. „Nowa Europa” może być również umieszczona w kontekście kilkudziesięciu fotoreportaży o Europie Środkowo-Wschodniej zebranych specjalnie z myślą o ukazaniu przemian po upadku komunizmu.
Niepowtarzalną okazją do porównań i zobaczenia obu wystaw są ich prezentacje w Warszawie. Nowej Europy w październiku 2009 na Placu Zamkowym. Noorderlicht 2008 w grudniu 2009 w Wyższej Szkole Psychologii Społecznej.
W piątek 2 października 2009 r. odbyło się spotkanie z autorami wystawy Nowa Europa, które poprowadziła dziennikarka Radia Kraków, Magdalena Wadowska.
Zgromadzeni w Galerii goście niechętnie zadawali pytania. Prowadzącą wspomagała natomiast Weronika Łodzińska, dzięki której dowiedzieliśmy się m.in. o tym, że najtrudniejsza część wystawy, która ostatecznie nie została zrealizowana, miała powstać w Czarnogórze. Temat okazał się jednak niemożliwy do uchwycenia bez uprzedniego przygotowania – nawiązania kontaktu z rosyjskimi bogaczami, którzy zdominowali czarnogórskie wybrzeże, wpływając znacząco na atmosferę tego miejsca. Pod koniec spotkania Weronika Łodzińska zainspirowała, krótką niestety, dyskusję, zadając pytanie o to, na ile do dokumentu wdziera się współcześnie metafora.
Przypomnijmy, że wystawę obejrzeć można do końca października 2009 r. w Galerii Camelot, gdzie obcujemy z dopracowaną w każdym szczególe kompozycją Łukasza Trzcińskiego. Ekspozycję w okrojonej formie oglądać można do 9 października na Rynku Głównym.
Istnieje również Nowa Europa w formie multimedium, które zaprezentowano na początku spotkania, dostępnego również na stronie Newsweek.pl oraz wartopamietac.info. Co ciekawe, montaż, oprawa dźwiękowa oraz oddzielające poszczególne kraje animacje powodują, że zdjęcia stanowią nową jakość i znacząco zmienia się ich odbiór.
Ostatnią emanacją Nowej Europy jest publikacja. Inna niż wszystkie, bo duża – w formacie A3 i bardziej papierowa niż można by przewidywać. Do złudzenia przypomina ona gazetę codzienną. Oto jak fotografia dokumentalna, dawniej często publikowana w prasie, powraca w formie bardzo podobnej, tyle że jako jedno z oblicz wystawy. Na szczęście w galeriach wciąż jest miejsce dla fotografii, jak ją określił Wojciech Nowicki, „przemyślanej”, która nie musi nadążać za tempem współczesnych mediów.
