„Aktion gegen Universitätsprofessoren” – taki kryptonim hitlerowskie władze policyjne nadały operacji przeprowadzonej 6 listopada 1939 r. w tej sali Collegium Novum (nr 56), wówczas oznaczonej numerem 66. Swoisty „wykład” SS-Sturmbannführera Bruno Müllera, dowódcy 2 Oddziału Operacyjnego (Einsatzkommando 2), zakończył się wyprowadzeniem wśród pokrzykiwań, popychań, zniewag zebranych tu mężczyzn i ich aresztowaniem, trzem paniom pozwolono zostać. Zatrzymano także inne osoby przebywające w Collegium Novum: w tym odbywających swoje zebranie w innym audytorium naukowców Akademii Górniczej (21 osób), nauczycieli „goszczącego” w murach uczelni gimnazjum (ich budynek zajęto na potrzeby wojska) i inne osoby, które los przygnał wówczas do tego gmachu. Wszyscy oni – łącznie 183 osoby – na kartach aresztu (Schutzhaft-Kartei) mają to samo hasło „Aktion gegen Universitätsprofessoren”.
Akcja przeprowadzona w Uniwersytecie miała charakter polityczno-terrorystyczny, była fragmentem działań prowadzonych przez Einsatzgruppen, w ramach „politycznego oczyszczania zdobytego obszaru”, których celem było pozbawienie polskiego społeczeństwa warstw przywódczych. Zapoczątkowała ona fazę uderzeń okupanta wymierzonych w inteligencję na terenie Generalnej Guberni.
Z Uniwersytetu 6 listopada uwięziono na czele z rektorem: 6 profesorów honorowych, 2 emerytowanych, 50 zwyczajnych, 22 nadzwyczajnych, jednego zastępcę profesora, 28 docentów, 8 adiunktów, 17 asystentów, 8 lektorów, 2 pracowników administracji.
W tym roku, w związku z obchodami 70. rocznicy Sonderaktion Krakau, na Uniwersytecie Jagiellońskim zaplanowano kilka inicjatyw:
Oficjalne uroczystości Uniwersyteckiego Dnia Pamięci w dniu 6 listopada 2009 r., których część główna rozpocznie się o godz. 11.00 w sali nr 56 (dawna LXVI) Collegium Novum, ul. Gołębia 24. W trakcie uroczystości wręczona zostanie Nagroda im. Stanisława Kutrzeby w dziedzinie ochrony praw człowieka w Europie ufundowana przez Uniwersytet Ruprechta-Karola oraz Instytut Maxa Plancka Publicznego Prawa Porównawczego i Prawa Międzynarodowego w Heidelbergu.
Historia Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowania Ratunkowego to ciekawa opowieść o Polsce wolnej, niezależnej, potrafiącej żyć, bawić się i tworzyć. TOPR jest również ważną częścią kultury polskich gór. Legenda Tatr, służba dla ratowania życia, natura i przyroda jako źródło wyjątkowej kultury, melting pot górali i intelektualistów. Te czynniki ukształtowały obraz służby górskiej. Warto pamiętać o tej rocznicy i o tym wyjątkowym środowisku ludzi związanych z górami.
Mariusz Zaruski, pierwszy naczelnik TOPR był żeglarzem, narciarzem, alpinistą, fotografikiem, malarzem i polskim generałem walczącym w Legionach i wojnie polsko-bolszewickiej.
Józef Oppenheim – kolejny naczelnik, był w młodości socjalistą, uciekinierem politycznym z rosyjskiego więzienia, taternikiem, fotografikiem, zbiegiem w czasie II wojny światowej z powodu żydowskich korzeni, a wkrótce po wojnie ofiarą niewyjaśnionego zabójstwa, o którym ćśśś… na Podhalu.
Michał Jagiełło, naczelnik TOPR w latach 1972-74, jest przewodnikiem tatrzańskim, publicystą, pisarzem, był kierownikiem Wydziału Kultury KC PZPR, w latach 80-tych blisko związany z opozycją demokratyczną, pisarz „drugiego obiegu”, po 89 był wiceministrem kultury i sztuki oraz dyrektorem Biblioteki Narodowej.
Te trzy postacie to przykłady splotu dziejów tego środowiska ludzi z polską historią i pamięcią. Nie należy też zapominać o ich głównej działalności, czyli ratowaniu życia w Tatrach, o czym pięknie opowiada książka Jagiełły „Wołanie w górach”. W tym roku TOPR obchodzi 100. rocznicę powstania. Dla jej uczczenia powstał specjalny program rocznicowy. A wszystko zaczęło się od „urwanego śladu” nart Mieczysława Karłowicza w 1909 roku.
Wczoraj, 27 października 2009 r., na deskach Starego Teatru w Krakowie została ponownie wystawiona sztuka Andrzeja Stasiuka pt. „Czekając na Turka” w reżyserii Mikołaja Grabowskiego, której premiera odbyła się pod koniec ostatniego sezonu. Spektakl powstał w ramach międzynarodowego projektu „After the Fall – Europa po 1989 roku” organizowanego przez Goethe-Institut we współpracy z teatrem Staatsschauspiel w Dreźnie, Biurem Teatralnym w Mülheim an der Ruhr (Theaterbüro Mülheim an der Ruhr) i Federalną Centralą Edukacji Politycznej (Bundeszentrale für Politische Bildung) przy wsparciu niemieckiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Oto, co napisano o sztuce na stronie Starego Teatru:
Akcja sztuki rozgrywa się na Przełęczy Dujawa (słow. Priesmyk Dujava, 556 m n.p.m.) – na granicy polsko-słowackiej, w granicznym (wododziałowym) łańcuchu Beskidu Niskiego. W miejscu tym do grudnia 2007 roku działało drogowe przejście graniczne Konieczna – Becherov. Obecnie, po wejściu Polski do strefy Schengen, przejście zniknęło, a pojawiło się oczekiwanie na NOWE, ale czy na pewno LEPSZE? I czy przez wszystkich witane z taką samą radością? Czy to prawda, że granica, „najświętsza ziemia kraju” została sprzedana i przez przełęcz poleci „magistrala łącząca dwa światy, zlewisko rzek morza Bałtyckiego i zlewisko morza Czarnego, karpacka brama, sześciopasmówka Dujawa…”? A jak już powstanie, to „stamtąd, z całego tamtąd, z północy na południe i tamtąd z południa na północ. Wszystko tędy pojedzie, arbuzy, volvo, kebaby, ryby, drożdże, plejstejszyny, rachatłukum, serwery, dekodery, kumin, czarczafy, imbryki, hybrydowe silniki, zebediko, lampy, alladyny, technologie, futurologie, orient, okcydent, aja sofia, brama brandenburska, pomidory, zmywarki, posypywarki, kremy do wąsów, inne kremy…”? Ale STARE, powołując się na wolność wyboru, jakoś nie chce się modernizować.
Spektakl zobaczyć można dziś oraz w najbliższe dwa wieczory (28, 29 oraz 30 października 2009 r.) o godz. 19.15 na Dużej Scenie Starego Teatru oraz 2 listopada w Dreźnie i 5 listopada w Mülheim, gdzie w ramach finałowego przeglądu wystawione zostaną wszystkie sztuki biorące udział w projekcie „After the Fall – Europa po 1989 roku”.
W niedzielny wieczór 25 października odbył się finałowy koncert 7. edycji festiwalu UNSOUND. W Łaźni Nowej można było posłuchać jednego z najbardziej znanych zespołów doom drone metaluSunn O))) oraz przedstawicieli sludge metalu – Eagle Twin. Był to piąty z serii koncertów Soundscapes.
Soundscapes Series to cykl koncertów organizowanych we współpracy z Krakowskim Biurem Festiwalowym. Ich zadaniem było eksplorowanie sposobu „w jaki muzyka i dźwięki wchodzą w interakcje z architekturą – zarówno wizualnie, jak i akustycznie”. W ramach serii prezentowani byli artyści tworzący w gatunkach muzyki postklasycznej, ambient i eksperymentalnej.
Podczas pierwszego koncertu publiczność zgromadzona w Kinoteatrze Uciecha mogła wysłuchać Grouper oraz projektu Solid State Transmitters, czyli Sebastiana Meissnera i Kwartludium, którzy przedstawili eksperymentalne i postklasyczne interpretacje hardcore’owych utworów grup z SST Records. W Soundscapes 2: Labyrynths of Sound wystąpili: islandzki kompozytor Jóhann Jóhannsson wraz z 30-osobową orkiestrą Sinfonietta Cracovia oraz James Blackshaw. W piątek i w sobotę odbyły się dwa najbardziej oczekiwane przez publiczność koncerty. W piątek, w kościele św. Katarzyny wystąpili: Biosphere oraz Stars of the Lid z oktetem Sinfonietta Cracovia. Sobotni wieczór należał do pochodzącej z Austrii Soap&Skin. Drugi koncert tego wieczoru to występ Whale Watching Tour (Sam Amidon, Ben Frost, Nico Muhly oraz Valgeir Sigurðsson).
„Systemy” w szczególności mają na celu rozważania, inicjowanie dyskusji i artystyczne eksploracje znaczeń, związane z upadkiem komunizmu i wpływem tego wydarzenia na przemiany w sztuce i kulturze.
W ramach projektu zaprezentowano instalację w fabryce Erdal. Odbyły się także projekcje filmów dokumentalnych oraz dyskusje panelowe.
22 października, w trakcie imprezy NO VISA REQUIRED odbyła się także promocja płyty „Connections” powstałej we współpracy z niemiecką wytwórnią ~scape. Na płycie znajdują się utwory będące efektem współpracy artystów z Białorusi, Polski, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Szwecji oraz Szwajcarii.
Pierwsza mińska odsłona festiwalu, która odbyła się w maju 2007, była prawdziwym objawieniem, zarówno dla zachodnich artystów na niej występujących, jak i dla miejscowej widowni. Wydarzenie to otworzyło drogę dla spontanicznej, lecz trwałej, wymiany idei związanych z tworzeniem muzyki (głównie) elektronicznej pomiędzy białoruską stolicą a resztą Europy. (…) Twórcy albumu spotkali się w Mińsku pod koniec października, by móc poprowadzić serię warsztatów związanych z tworzeniem muzyki elektronicznej, oraz uczestniczyć w sesjach nagraniowych razem z tamtejszymi muzykami i producentami, działającymi na przestrzeni bardzo wielu gatunków muzycznych.
Serdecznie zapraszamy na spotkanie z Łukaszem Trzcińskim, który opowie o swoim projekcie fotograficznym „Nowa Europa. Krajobraz przemian 20 lat po upadku komunizmu”. Spotkanie odbędzie się w Nowym Sączu, 30 października 2009 o godzinie 17.15 w siedzibie MCK Sokół. Wstęp wolny.
