Relacja ze spotkania w Klubie Pod Jaszczurami
W niedzielę 8 listopada w Klubie Pod Jaszczurami odbył się panel dyskusyjny „Przebudź się, jesteś wolny!”. Wszyscy zaproszeni goście stawili się na spotkaniu. Rozmowę poprowadził Dariusz Bohatkiewicz.
Elżbieta Moczarska opowiedziała o swojej prywatnej pamięci i o tym, jak niezwykłe były losy jej rodziców w trakcie II wojny światowej i w okresie powojennym. Mówiła o rodzinnych opowieściach, które formowały jej dziecięcą wyobraźnię o przeszłości i o wojnie.
Anna Machcewicz opowiedziała z kolei o drodze jaką przeszła, by napisać biografię Moczarskiego. Sformułowała też sąd, iż interesować się historią i promować takie zainteresowanie jest naszą powinnością, bo posiadamy dług u przeszłych pokoleń, które wywalczyły naszą wolność. Ten dług możemy spłacić naszą pamięcią o przeszłości.
Ks. Adam Boniecki zapytany o to, jak zainteresować młodzież historią, stwierdził, że potrzeba poznania historii przodków jest naturalną potrzebą „człowieka średnio-inteligentnego, a nie zainteresowani pewnie i tak się nią nie zainteresują”. Ważne jest natomiast by badania nad historią nadal trwały, szczególnie – byśmy odkrywali te wymiary historii, o których wolelibyśmy raczej zapomnieć (wspominał m.in. o tragicznej sytuacji powojennej na Warmii i Mazurach). Podobne postulaty padały z ust pozostałych uczestników, w tym Romana Honeta. Ks. Boniecki dodał natomiast, że takie formy upamiętnienia jak pomniki i tablice są ważne, ale ich siła wyrazu nieubłaganie blednie z czasem. Szansą współczesnego dialogu o historii są raczej wielkie postacie z historii, które niosą ze sobą symboliczny ładunek dziejów – w opinii księdza to tylko one mogą przetrwać, nie tracąc siły przekazu dla współczesnych.
Stefan Wilkanowicz postulował, by młodzież była uczona historii przez młodzież. W jego opinii jedynie taki przekaz ma szansę dotrzeć do młodego pokolenia. Opowiedział przy okazji o projekcie Fundacji Kultury Chrześcijańskiej ZNAK „Młodzi o przeszłości i przyszłości” – kontynuacji projektu „3 pytania”. Oto jak wiceprezes Krajowej Rady Katolików Świeckich, wiceprezes Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, prezes Fundacji Kultury Chrześcijańskiej Znak i redaktor naczelny magazynu internetowego „Forum: Żydzi – Polacy – Chrześcijanie” na stronie projektu zachęca do wzięcia w nim udziału:
Dzisiaj, po 60. rocznicy wyzwolenia oświęcimskiego obozu, zwracamy się do młodzieży na całym świecie. Proponujemy wam refleksję wybiegającą w przyszłość. Prosimy o zastanowienie się nad nowymi zagrożeniami i nad sposobami zapobiegania im.
Prosimy was zatem o namysł nad trzema nowymi pytaniami:
- Jakie dziś widzicie zagrożenia?
- Co młodzi ludzie powinni robić, aby je usuwać?
- Co wy (wasza klasa, wasza szkoła, wasza organizacja) możecie zrobić?
Możecie odpowiadać indywidualnie, możecie dyskutować w grupach i opisać wyniki waszej dyskusji. Będziemy wam wdzięczni za wszelkie refleksje, doświadczenia i propozycje. Proszą was o to także młodzi mieszkańcy Oświęcimia.
„Nienawiść jest teraz w modzie” – napisał licealista, odpowiadając na naszą ankietę „Młodzież i przemoc”. Wiemy, że bywa w modzie na stadionach sportowych, wiemy także, że w niektórych szkołach starsi uczniowie stosują przemoc wobec młodszych, wiemy, że nie tylko w biednych krajach ludziom brakuje wszystkiego, a najbardziej nadziei, ale także i w bogatych… Wiemy, że dobrzy bierni zachęcają do działania aktywnych złych.
Jak jest u was? Czy można na was liczyć?
(źródło: portal „Młodzi o przeszłości i przyszłości”)
Projekt ten w samej swojej istocie daje odpowiedź na pytanie, dlaczego warto pamiętać.
W moim odczuciu najważniejszym postulatem, który wyłonił się z dyskusji jest demitologizowanie historii II Rzeczypospolitej jako „arkadii” bez czarnych kart. Musimy lepiej poznać alternatywne historie – pisane przez ukraińskich, litewskich, niemieckich, żydowskich i innych, nie „naszych” historyków. Obecnie dość łatwo unieważniamy te spojrzenia i nie włączamy ich w polski obieg pamięci. Dialog o historii rozwija się przecież w sytuacji różnicy poglądów, inaczej zamiera w formie „przyklepanej” historii, o której pamięta się „od święta”.
(zn)
Przebudź się. Jesteś wolnyTagi: Anna Machcewicz, dyskusja panelowa, Elżbieta Moczarska, II wojna światowa, Instytut Sztuki, Klub Pod Jaszczurami, Kraków, Ks. Adam Boniecki, Robert Honet, Stanisław Wilkanowicz
8 listopada 2009 r., o godzinie 17.00, w Klubie Pod Jaszczurami – Teatr 38 przy Rynku Głównym 8 w Krakowie, odbędzie się zorganizowany przez Stowarzyszenie Instytut Sztuki panel dyskusyjny zatytułowany