Dlaczego warto pamiętać i jaki Program „Warto pamiętać”. Światowa Orkiestra dla Pokoju

Dlaczego „warto pamiętać” i jaka jest rola animatora lub twórcy w budowaniu działań opartych o pamięć i dziedzictwo?

1 września 2009 roku w kościele św. Piotra i Pawła wystąpiła, z pierwszym i jedynym koncertem w Polsce (a zaledwie 14 w historii) The World Orchestra for Peace – wielonarodowa, wielowyznaniowa i wielorasowa grupa najwybitniejszych muzyków z ponad 70 wiodących orkiestr z 40 krajów świata. Program „Warto Pamiętać” okazał się właściwym kontekstem dla, organizowanego przez Krakowskie Biuro Festiwalowe, nadzwyczajnego koncertu. Wpisywał wybitne wydarzenie artystyczne w kontekst obchodów rozciągniętych w czasie, promowanych jako program budowania nowoczesnych postaw patriotycznych w odniesieniu do niezbywalnych kategorii pamięci i odpowiedzialności. Dzięki włączeniu koncertu do wydarzeń regionalnych jasne stawało się także odniesienie rocznicy do jej kontekstu europejskiego i pokazanie, w jaki sposób region buduje własną pamięć przeszłości.

O to, by zaprosić ten legendarny zespół do Polski zabiegaliśmy od kilku lat kierowani przekonaniem, że orkiestra, której programem jest promowanie idei pokoju poprzez muzykę, jest najlepszym przykładem budowania na pamięci tragicznych wydarzeń przesłania ludzkiej solidarności i tolerancji. Z wdzięcznością przyjmujemy fakt, że koncert, który w swoich założeniach nie znajduje precedensu w historii polskich wykonań rocznicowych i który był jednym z najważniejszych międzynarodowych projektów upamiętniających 70. rocznicę wybuchu II. wojny światowej oraz 20. rocznicę odzyskania niepodległości i upadku komunizmu w Europie Środkowej, został wpisany w oficjalne kalendarium wydarzeń Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Narodowego Centrum Kultury i Małopolskiego Instytutu Kultury. WOFP wystąpiła pod dyrekcją jednego z najwybitniejszych współcześnie żyjących dyrygentów Valery’ego Gergieva. W repertuarze znalazły się dzieła kompozytorów promujących ideę pokoju: 5. Symfonia Gustava Mahlera nazywana „Orędziem miłości w nieczułych czasach” oraz nadzwyczajne i niecodzienne prapremierowe wykonanie Preludium dla Pokoju, które specjalnie na tę okazję skomponował Krzysztof Penderecki, będące nawiązaniem do słynnej Fanfary napisanej dla Europejskiego Centrum Solidarności.

Jaka jest rola animatora takich wydarzeń w kontekście bolesnych doświadczeń historii? Doświadczenie wojny wymaga ciągłego przypominania, upamiętniania, a także powinno służyć ustawicznej przestrodze. W tym sensie idea światowego pokoju musi być nie tyle filozofią polityczną, ale zbiorowym obowiązkiem twórców, obywateli, polityków, przywódców, ale i promotorów kultury. W tym sensie na instytucjach kultury spoczywa ogromna odpowiedzialność za godne mówienie o przeszłości i wykorzystywanie rocznic narodowych do budowania szerokiej refleksji nad przyczynami i skutkami wojny.

Czy celowe jest tworzenie wojewódzkiego programu poświęconego dziedzictwu i pamięci historii, otwartego na instytucje kultury, placówki oświatowe i edukacyjne, organizacje pozarządowe? Czego nie powinno zabraknąć w tego typu działaniach?

Program „Warto pamiętać” dzięki swojej otwartej formule pozwolił wielu cennym inicjatywom rocznicowym zaistnieć w przestrzeni medialnej dzięki skutecznej, centralnie sterowanej promocji. Jakość wydarzeń, ich zróżnicowanie i skala świadczą, że priorytetem tego programu jest tworzenie platformy współpracy, integrującej pojedyncze zdarzenia w kompleks działań starannie przemyślanych i dobranych. Tylko dzięki takiej współpracy zintegrowane działania mają szansę odbić się szerokim echem w kraju i poza jego granicami, a przy okazji przyczyniać się do budowania mądrych, nowoczesnych, a przede wszystkim twórczych postaw patriotycznych.

Organizacja koncertu w ramach programu „Warto Pamiętać” pozwoliła włączyć jednorazowe wydarzenie w kontekst szerszy związany z zagadnieniami integracji pokoleń i budowania warunków do dialogu na płaszczyźnie regionu, kraju, ale także społeczności międzynarodowej poprzez angażowanie międzynarodowej opinii publicznej wokół rocznicy ( transmisja koncertu: TVP 2, Program II Polskiego Radia, oraz na platformie cyfrowej CNN).
Także wspólne docieranie z informacją o rocznicy do szerokiej publiczności poprzez przemyślaną i szeroką promocję lokalną, ogólnopolską i międzynarodową było niewątpliwie zasługą programu.

Jak oceniają Państwo realizację programu „Warto pamiętać” (współpraca MIK – partnerzy, zawartość i czytelność strony www.wartopamietać.info , koncepcja programu, itp.)?

Małopolski Instytut Kultury to wiarygodny Partner i skuteczny moderator programu. Wysoko oceniamy zarówno entuzjazm młodego zespołu profesjonalistów, jak i wysoki stopień przygotowania do prowadzenia regionalnego programu o takim zasięgu i stopniu oddziaływania.

Szczególnie cenna jest próba połączenia wydarzeń jakościowo różnych – układających się na rozmaitość postaw – twórców, animatorów i odbiorców – w stosunku do dziedzictwa rocznic narodowych obchodzonych w 2009 r. W ten sposób MIK przyczynił się znacząco do wspomagania rozwoju nowoczesnego rozumienia patriotyzmu realizowanego poprzez kategorie: dziedzictwo – tożsamość – pamięć, a tym samym był ważnym animatorem umacniania znaczenia Małopolski i Krakowa jako regionu istotnego w przestrzeni europejskiego wymiaru pamięci i dziedzictwa historycznego.

(Kamil Jędrkowiak, Krakowskie Biuro Festiwalowe)

Ewaluacja edycji 2009, World Orchestra for Peace / Światowa Orkiestra dla Pokoju

Tagi: dlaczego warto pamiętać, ewaluacja programu