Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie, Ośrodek Karta oraz Uniwersytet Papieski im. Jana Pawła II zapraszają 9 grudnia 2009 r. o godz. 17.30 na spotkanie poświęcone projektowi „Kraków 1939”. Projekt ten polega na zebraniu archiwum wywiadów biograficznych z najstarszymi mieszkańcami Krakowa i Małopolski, którzy pamiętają wydarzenia wojenne z września 1939 roku. Spotkanie odbędzie się w siedzibie biblioteki przy ulicy Rajskiej 1 w sali nr 53.
W dyskusji udział wezmą: Jarosław Pałka (Dom Spotkań z Historią w Warszawie), Jakub Nowakowski (Żydowskie Muzeum – Galicja), ks. prof. Jan Szczepaniak (Uniwersytet Papieski im Jana Pawła II) oraz Jakub Osiecki.
Zaprezentowany zostanie materiał edukacyjny Ośrodka KARTA dotyczący wybuchu II Wojny Światowej, a także fragmenty wywiadów biograficznych świadków tamtych wydarzeń. Organizatorzy postarają się z kilku punktów widzenia oddać nastrój i emocje związane z tą tragiczną dla Polski datą. Szczególnie zapraszamy małopolskich nauczycieli historii i języka polskiego.
(źródło: Wojewódzka Biblioteka Pedagogiczna w Krakowie)
Kraków 1939
Tagi:
1939,
dyskusja panelowa,
II wojna światowa,
Kraków,
Małopolska,
Ośrodek KARTA,
Polacy i Żydzi,
relacje świadków,
Uniwersytet Papieski,
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie,
wspomnienia
O obozie zagłady KL Auschwitz mówi się i pisze najczęściej mając na uwadze miejsce pamięci i muzeum Auschwitz – Birkenau. Projekt „Trasa pamięci” zrealizowany przez Miasto i Gminę Brzeszcze przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej przypomina, że poza głównym obozem istniała rozbudowana sieć podobozów, licząca ponad 40 filii. Przebywało tam kilkadziesiąt tysięcy więźniów.
Również i w gminie Brzeszcze, oddalonej o 10 km od Auschwitz I, istniał jeden z największych podobozów – nazywany podobozem Jawischowitz. Funkcjonował on pomiędzy 1942 a 1945 rokiem jako zaplecze siły roboczej do pracy w kopalni węgla kamiennego w Brzeszczach. Przebywało w nim około 2 tysiące 500 więźniów. Zachowanie pamięci o nich stało się celem „Trasy pamięci”.
(am)
Inne wydarzenia rocznicowe
Tagi:
Brzeszcze,
II wojna światowa,
Małopolska,
miejsca pamięci,
Muzeum Auschwitz - Birkenau,
podobóz Jawischowitz,
Polacy i Żydzi,
Trasa pamięci,
wspomnienia
Jako odpowiedź na tekst Pamięć jako trauma i poczucie winy na początek proponuję lekturę wiersza Kazimierza Wierzyńskiego Lekcja konwersacji:
Nie mów o Polakach i Żydach,
To pole minowe.
Nie mów o Polakach i Ukraińcach,
To pole minowe.
Nie mów o Polakach i Czechach,
To pole minowe.
Nie mów o Polakach i Litwinach,
To pole minowe.
Nie wstępuj na pole minowe,
Wylecisz w powietrze.
Są jeszcze inne,
Na które wstąpiliśmy przedtem
I także nie ma o czym gadać.
Tak było dawniej
Tak jest teraz
I tak będzie zawsze
Póki będziemy paść się
Na łące zacietrzewionych osłów.
Zachęcam również do lektury dwóch publikacji. Obie stanowią wielki krok naprzód w dialogu polsko-żydowskim oraz znacznie przybliżają do odpowiedzi na trudne pytania polsko-żydowskiej pamięci.
Pierwsza z nich, wydana pierwotnie (2007) w Stanach Zjednoczonych, natomiast w Polsce w 2008 roku, nosi tytuł Polacy i Żydzi – Kwestia otwarta. Jest to zbiór tekstów pod redakcją krakowskiej antropolożki dr Annymarii Orla-Bukowskiej oraz Roberta Cherry’ego, o którego wyjątkowości stanowi konsekwentne przeplatanie się polskiej i żydowskiej perspektywy w spojrzeniu na historię. Znajdujemy w nim uczciwą analizę wzajemnych negatywnych stereotypów, która podparta jest rzetelnym wyjaśnieniem wielu, rzadko opisywanych, uwarunkowań historycznych determinujących kształt relacji polsko-żydowskich. Jako rekomendację, warto zacytować tu fragment z przedmowy do wydania amerykańskiego, autorstwa Eli Zborowskiego – przewodniczącego Międzynarodowego Towarzystwa Yad Vashem i wiceprezesa Światowej Federacji Żydów Polskich:
Ta książka, nie bagatelizując tego, że znacząca część społeczeństwa trwa przy antysemityzmie, jasno ukazuje widoczny wkład Polaków w uczynienie ich kraju miejscem przyjaznym Żydom. Nie ukrywając silnych emocji, jakie budzą we mnie oba te zjawiska, polecam tę publikację jako bezstronny przewodnik w poszukiwaniu zrozumienia, a nawet wspólnej płaszczyzny dla pójścia naprzód w relacjach polsko-żydowskich.
(Annamaria Orla-Bukowska, Robert Cherry (red), „Polacy i Żydzi – kwestia otwarta”, Warszawa: 2008, Biblioteka Więzi, s. 10)
więcej »
Pamięć i historia
Tagi:
dialog,
Forum Dialogu Między Narodami,
Holokaust,
II wojna światowa,
Polacy i Żydzi,
relacje polsko-żydowskie,
stereotypy,
uprzedzenia
Ten wpis jest kontynuacją innego wpisu pt. „Żydzi – obywatele polscy w kampanii wrześniowej” i poświęcony jest relacjom polsko-żydowskim w czasie II wojny światowej. Z wielu względów temat ten jest niezwykle istotny na mapie pamięci polskiej oraz jest tym „miejscem pamięci”, które wciąż nie ma szerokiej akceptacji jego wagi i znaczenia. Nie mam tu na myśli szerokiego nurtu antysemityzmu polskiego, ale istotne problemy związane z wyjątkowością tego doświadczenia oraz te związane z „zamrożeniem” dyskusji i likwidacją przestrzeni do przetworzenia tej pamięci w „doświadczenie pokolenia”. Pamięć ta dryfowała, a co istotne, jest / była ona przede wszystkim domeną społeczności lokalnych – z ich integryzmem, splotem relacji ekonomiczno-kulturowych, terrorem lokalnej opinii społecznej, oraz dziedzictwem wojny polsko-polskiej związanej przejściem frontu i wyzwoleniem. Problem winy, współobecności przy Zagładzie, traumy nie-mocy nie został wyrażony ani odtajniony. Ten istotny fragment polsko-żydowskich relacji wciąż najlepiej pokazuje artykuł Jana Błońskiego „Biedni Polacy patrzą na getto” (1987)
Jak pamiętać i co zrobić z taką pamięcią?
Czy wciąż ta pamięć ma dotykać wyłącznie wybranych środowisk prowadzących dialog, czy raczej wszystkich społeczności, skąd w przeciągu 10 lat wojny i powojnia Żydzi zniknęli, a pozostały ich duchy?
zdjęcie: nklajn
Chciałbym tu przedstawić dwie (pewnie zbyt długie) relacje o Bieczu w trakcie II wojny światowej. Obie dotykają problemu relacji polsko-żydowskich w mieście pod okupacją niemiecką realizującą Holocaust. więcej »
Pamięć i historia
Tagi:
Biecz,
Holocaust,
II wojna światowa,
Medal Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata,
Polacy i Żydzi,
Yad Vashem,
Żydzi i Polacy
Dzień po uroczystych obchodach wybuchu II wojny światowej trafiłam na krótki artykuł, który bardzo mnie poruszył. Opublikowany na PORTALU SPOŁECZNOŚCI ŻYDOWSKIEJ tekst nawiązuje do odezwy Zarządu i Naczelnej Rady Rabinów RP z 2 września 1939 r., opublikowanej w „Naszym Przeglądzie” (najbardziej poczytnym w międzywojennej Polsce, drukowanym w języku polskim, syjonistycznym piśmie). Oto, co napisali rabini:
Niechaj będzie pochwalone imię Wiekuistego.
Bracia w Izraelu, Obywatele Najjaśniejszej Rzeczypospolitej Polskiej!
Odwieczny wróg napadł w niecny, nikczemny sposób na naszą tak gorąco przez nas umiłowaną Ojczyznę, Polskę.
Wyzuty dosłownie z czci, wiary i wszelkich uczuć ludzkich, niesie on mord, rabunek i pożogę.
My Żydzi, dzieci tej ziemi od zamierzchłych czasów, stajemy wszyscy w karnym ordynku, zwarci i opanowani na wezwanie Pana Prezydenta Rzeczypospolitej i Naczelnego Wodza, aby bronić naszej ukochanej Ojczyzny, każdy na wyznaczonym mu przez władze posterunku i oddamy, gdy zajdzie tego potrzeba, na ołtarzu Ojczyzny, nasze życie i nasze mienie bez reszty.
Jest to naszym najszczytniejszym obowiązkiem obywatelskim i religijnym, według nakazów naszej Świętej Wiary, który z największą radością spełnimy – tak nam i Polsce dopomóż Bóg.
Wznosimy błagalne modły do Stwórcy o zwycięstwo oręża polskiego i bądźmy pewni, że nas usłyszy, Amen.
Zarząd i Rada Naczelna Związku Rabinów Rzeczypospolitej Polskiej.
więcej »
Pamięć i historia
Tagi:
Naczelna Rada Rabinów w Polsce,
odezwa,
Polacy i Żydzi
