Nowotarski wrzesień – relacja z inscenizacji
W ostatnią niedzielę sierpnia na Rynku w Nowym Targu obok rodzin jedzących lody znaleźli się między innymi żołnierze Wehrmachtu, sanitariuszki, polscy oficerowie oraz niemiecki szpieg. Wszyscy oni byli bohaterami plenerowej rekonstrukcji historycznej Nowotarski wrzesień odbywającej się z okazji rocznicy 70-lecia wybuchu II wojny światowej.
Odtworzono przygotowania do wojny i dramatyczną ucieczkę cywilnych Podhalan, którzy przez pustoszejące miasto wieźli na wozach cały swój dobytek, a także elementy walki zbrojnej (w tym wysadzenie mostu na Czarnym Dunajcu) oraz samo wkroczenie Niemców do Nowego Targu. Tu spore zainteresowanie wzbudziły zabytkowe pojazdy, takie jak samochód pancerny czy mercedes z 1938 r. Zainscenizowano również aresztowania mieszkańców okupowanego miasta. Dobitne wrażenie robiła jedna z kamienic obwieszona swastykami, zaadaptowana jako budynek gestapo. Z głośników popłynął historyczny komentarz do wydarzeń, a także archiwalne przemówienie Józefa Becka.
Organizatorzy postawili sobie za zadanie przybliżenie widzom lokalnej historii, rozgrywającej się na tle wydarzeń w Polsce i Europie. Do jej odtworzenia wykorzystano więc wspomnienia mieszkańców miasta. Świadków 1 września 1939 r. nie zabrakło również wśród widzów. Dla nich inscenizacja była impulsem do snucia licznych wspomnień.
Młodsze pokolenie na Rynek przyciągnęła ciekawość, chęć obejrzenia „kawałka historii” lub kibicowania amatorsko występującym w rekonstrukcji członkom rodziny. Dopracowane mundury, wystrzały z moździerzy, dym i huk imitujących granaty petard wynagradzały podekscytowanej nimi widowni kulejący miejscami komentarz z głośników i potknięcia wyraźnie przejętych aktorów.
Nowotarska rekonstrukcja z jednej strony nie przyciągnęła tłumów, z drugiej – widok dwóch zajadających lody kilkulatków, śpiewających spontanicznie „Mazurka Dąbrowskiego”, może świadczyć o tym, że patriotyczna misja podobnych imprez nie musi być skazana na porażkę.
(Agnieszka Urbanowska)
Tagi: 1939, Małopolska, Nowotarski Ośrodek Kultury, Nowy Targ, rekonstrukcja historyczna