Staszek, dobrze jakbyś był na Rynku w okolicach wieży ratuszowej
– usłyszał pewnego dnia z ust Bogusława Rostworowskiego Stanisław Markowski.
25 sierpnia 1982 r. pojawił się na Rynku Głównym, by sfotografować jedną z brawurowych akcji stanu wojennego. Z inicjatywy Ludwika Stasika w biały dzień dwaj studenci przebrani za robotników wmurowali płytę z napisem: NIE ODDAMY SIERPNIA/ SOLIDARNOŚĆ MAŁOPOLSKA W DRUGĄ ROCZNICĘ POROZUMIEŃ GDAŃSKICH/ KRAKÓW SIERPIEŃ 1982.
Wystawa „Nie oddamy Sierpnia. Akcja pod ratuszem”, którą od 3 września będzie można oglądać na Rynku Głównym, przypomina tę akcję i przygotowuje do przywrócenia płyty, które będzie miało miejsce w sobotę, 4 września 2010 r.
Wystawa jest organizowana w ramach projektu Nie oddamy ideałów Sierpnia przez Region Małopolski NSZZ „Solidarność” w ramach programu „Warto pamiętać”. Kuratorem wystawy jest Adam Gliksman, a autorem zdjęć Stanisław Markowski. Wystawie towarzyszy katalog oraz pamiątkowe karty pocztowe.
Wystawa będzie prezentowana do 13 września 2010 r. na Rynku Głównym w Krakowie.
W najbliższą sobotę 4 września 2010 r. w ramach „Dnia z Solidarnością w Krakowie” odbędą się trzy wydarzenia realizowane we współpracy z Małopolskim Instytutem Kultury i Województwem Małopolskim w programie „Warto pamiętać”.
Od godz. 12.00 na Rynku Głównym będzie realizowana akcja „Pocztówka z przesłaniem”.
O godz. 17.00, również na Rynku Głównym, rozpocznie się widowisko „Solidarność 1980”, którego mottem są słowa Jana Pawła II „Nie ma większego bogactwa w narodzie nad światłych obywateli”. Spektakl wystawi teatr „W przestrzeni”. Widowisko oraz akcja „Pocztówka z przesłaniem” są realizowane w ramach projektu Sierpień 1980, Sierpień 2010.
Zaraz po spektaklu, o godz. 17.30, , rozpocznie się happening – wmurowanie tablicy „Nie oddamy Sierpnia” przez Jerzego Donimirskiego, Antoniego Zielińskiego i Pawła Reya, nawiązujący do wydarzeń z 1982 r. Happening jest elementem projektu Nie oddamy ideałów Sierpnia.
Na koniec zostaną rozdane pamiątkowe karty oraz katalogi plenerowej wystawy fotografii Stanisława Markowskiego, znajdującej się w okolicach wieży ratuszowej.
W imieniu organizatorów serdecznie zapraszamy na sobotnie wydarzenia w ramach programu „Warto pamiętać” oraz pozostałe atrakcje „Dnia z Solidarnością w Krakowie”.
W piątek 27 sierpnia 2010 r. w klubie Panoramika w Zakopanem miało miejsce wydarzenie niezwykłe, bo nie sposób inaczej myśleć o koncercie, który dało tego wieczoru dwoje wybitnych artystów: Joanna Słowińska i Jarosław Bester.
Poruszające interpretacje utworów poezji wolnościowej sięgającej od Wyspiańskiego do Kaczmarskiego w wyjątkowym wykonaniu tworzą niezwykle spójną całość. Joanna Słowińska zaprezentowała pełnię swojego niezwykłego talentu, siłę i delikatność głosu, wrażliwość i rzadko spotykaną charyzmę. Przeszywający, a niekiedy kojący dźwięk akordeonu Jarosława Bestera raz był tłem, chwilę później wybijał się na pierwszy plan. W Panoramice zabrzmiały też dwie nowe kompozycje wirtuoza akordeonu, który grał tego wieczoru głównie melodie Koniecznego.
Wewnętrzna siła utworów i ich świetna interpretacja tworzyły atmosferę uniesienia pozbawioną patosu.
Pierwsza dama polskiego folku, jak pisał o Słowińskiej Tomasz Janas (Gazeta Wyborcza), pokazała, że nie ma dla niej w muzyce terenów niedostępnych. Zaśpiewała „Na wiekowe parkiety” Wysockiego w nowym przekładzie Jana Słowińskiego oraz przepięknie zinterpretowała znaną z repertuaru Ewy Demarczyk piosenkę „Taki pejzaż”. To nie jedyny utwór, w którym artystka zdawała się bliska jednej z najwybitniejszych polskich pieśniarek. W „Modlitwie” Stanisława Wyspiańskiego Słowińska pokazała, że jej talent w żaden sposób nie ustępuje talentowi Demarczyk. Nie wierzyłam, że usłyszę kiedykolwiek na żywo coś podobnego!
Podczas koncertu odbyła się nieoficjalna premiera płyty „Bal u Pana Boga” wydanej w ramach projektu.
31 sierpnia 1980 r. w Gdańsku Lech Wałęsa i Mieczysław Jagielski podpisali porozumienie dotyczące postulatów sformułowanych przez MKS. Punkt pierwszy porozumienia mówił:
Działalność związków zawodowych w PRL nie spełniła nadziei i oczekiwań pracowników. Uznaje się za celowe powołanie nowych samorządowych związków zawodowych, które byłyby autentycznym reprezentantem klasy pracującej.
Jeden z ówczesnych współorganizatorów strajku Bogdan Borusewicz stwierdza, że formułując postulaty musiał ograniczyć żądania o charakterze politycznym. Zbyt duży radykalizm przekreślałby rozmowy oraz groziłby użyciem siły ze strony władz. Stwierdza też, że spośród postulatów zgłaszanych przez strajkujących usunął postulat domagający się wolnych wyborów. Kazał także zniszczyć cały nakład ulotek zawierających ten zapis.
Domaganie się wówczas wolnych wyborów było niczym innym jak wezwaniem skierowanym do partii, by oddała władzę. A to było z jej strony nie do przyjęcia. Nie mogliśmy wysuwać bardziej radykalnych żądań, bo druga strona miała za sobą 400 tys. wojska, 100 tys. milicji, 40 tys. w różnych służbach specjalnych, a ponadto w Polsce stacjonowało 40 tys. żołnierzy rosyjskich.
[poll id=”7″]
Leszek Moczulski, działacz opozycji w okresie PRL, dzień 31 sierpnia 1980 r. spędzał w warszawskim więzieniu przy ul. Rakowieckiej. Siedział wówczas w jednej celi z innym działaczem opozycji.
Bardzo się wtedy kłóciliśmy, ale przez te kłótnie się zaprzyjaźniliśmy. Całą noc z 31 sierpnia na 1 września sprzeczaliśmy się o to, co się stało w Gdańsku. (…) Siedzieliśmy w narożnej celi. Z oddali, z domów poza murami więzienia, słychać było telewizję. I choć nie można było zrozumieć słów wiedzieliśmy, że zaczyna się Dziennik Telewizyjny. Na początku Dziennika usłyszeliśmy nieskładnie śpiewany hymn. Wiedzieliśmy wówczas, że w Gdańsku zawarto porozumienie.
Obaj więźniowie zastanawiali się, które postulaty i w jakim kształcie zostały zaakceptowane przez władze.
Ja mówiłem, że została przyjęta zasada wolnych związków zawodowych, a * twierdził, że jest to niemożliwe. Argumentował, że władza godząc się na wolne związki zawodowe wydaje na siebie wyrok.
Choć porozumienie gdańskie formalnie nie miało takiego znaczenia jak konstytucja, było traktowane, jako swego rodzaju nowa ustawa zasadnicza, nowy fundament, na którym mają się opierać i kształtować stosunki ze społeczeństwem.
Wyjaśnia, iż rządzący, akceptując postulaty strajkujących, nie tylko godzili się na istnienie niezależnego od nich związku zawodowego, ale także akceptowali konieczność konsultacji ze strajkującymi wielu swych decyzji, w tym m.in. spraw dotyczących reform społecznych i gospodarczych.
W Gdańsku zdecydowano o uwolnieniu więźniów politycznych, władza godziła się na prawo pracowników do strajku, a także na ograniczenie cenzury. Niezależny, samorządny związek zawodowy stawał się na mocy tego porozumienia pierwszą w obozie socjalistycznym, masową organizacją społeczną, z którą władza miała się układać i ustalać kompromisy. To była rewolucyjna zmiana całego systemu politycznego. Do tej pory, od Lenina, partia komunistyczna nie uznawała po stronie społecznej żadnego partnera, była całkowitym arbitrem w zakresie rządów.
