W czwartek 22 lipca 2010 r. wyjechał z dziedzińca Muzeum Etgraficznego w Tarnowie kolejny, jedenasty już Międzynarodowy Tabor Pamięci Romów i zgodnie z planem powrócił w niedzielę 25 lipca 2010 r.
Główną ideą Taboru jest zachowanie oraz przywracanie zbiorowej pamięci o wydarzeniach i miejscach związanych z realizowaną przez hitlerowców podczas II wojny światowej zagładą Romów i Sinti w okupowanych państwach. Tabor co roku zmienia swoją trasę, są na niej jednak miejscowości, które odwiedza co roku – znane już i upamiętnione miejsca egzekucji oraz groby pomordowanych Romów.
Miejscem docelowym jest zawsze cmentarz w Szczurowej, gdzie znajduje się zbiorowa mogiła 93 rozstrzelanych tam Romów mieszkańców wsi, oraz pierwszy na świecie pomnik upamiętniający ich jako ofiary planowego ludobójstwa. W krótkiej, skromnej uroczystości złożenia wieńców na mogile i pod pomnikiem, oprócz romskich i nieromskich uczestników Taboru brali też udział: Konsul Generalny Republiki Federalnej Niemiec, przedstawiciele miejscowych władz i ks. proboszcz szczurowskiej parafii, a pieczę nad całą ceremonią, jak i nad wszystkimi innymi na trasie Taboru, sprawował Krajowy Duszpasterz Romów ks. Stanisław Opocki.
10 września 2009 r. Centrum Animacji Kulturalnej Gminy Tarnów rozpoczęło realizację projektu Zostań Świadkiem. Młodzież biorąca udział w warsztatach została podzielona na cztery grupy. Trzy z nich przygotują „sale muzealne” poświęcone:
wybuchowi II wojny światowej,
pierwszej pielgrzymce Jana Pawła II do Polski,
wyborom w 1989 roku.
Czwarta grupa przygotuje okolicznościowe wydarzenie artystyczne. Efekty pracy młodzieży zostaną zaprezentowane 11 listopada w ramach Muzeum Jednego Wieczoru.
W ramach projektu został ogłoszony konkurs plastyczny „Trzeba dać świadectwo”, dzięki któremu młodzież będzie mogła pokazać swoje wyobrażenia dotyczące rzeczywistości wojennej. Do udziału w konkursie zaproszono młodzież gminy Tarnów oraz młodzież z organizacji Lippay Lajos Alsó-jászsági Óvodai, Iskolai és Alapfokú Művészetoktatási Intézmény (Instytucja Edukacji Artystycznej Przedszkoli, Szkół Podstawowych i Średnich w Alsó-jászsági im. Lajosa Lippaya) na Węgrzech. Przegląd prac konkursowych może okazać się ciekawym studium pamięci o wojnie, widzianej z polskiej i węgierskiej perspektywy.
17 września br. o godz. 15.00 na tarnowskim rynku przy gmachu Muzeum Okręgowego w Tarnowie odbyło się otwarcie wystawy planszowej „Śladami Września. Garnizon Tarnów”, przygotowanej przez Muzeum wspólnie ze Starostwem Powiatowym w Tarnowie. Wystawa prezentuje blisko 100 fotografii przedstawiających dzieje 16. Pułku Piechoty i 5. Pułku Strzelców Konnych, dwóch jednostek Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej, związanych z Tarnowem i Powiatem Tarnowskim, biorących udział w wojnie polsko-niemieckiej z września 1939 r.
Materiały ikonograficzne, które zostały wykorzystane przy przygotowaniu wystawy pochodzą ze zbiorów prywatnych rodzin żołnierzy 16. Pułku Piechoty i 5. Pułku Strzelców Konnych, Muzeum Okręgowego w Tarnowie i Starostwa Powiatowego w Tarnowie. Wystawa została sfinansowana ze środków Powiatu Tarnowskiego. Jej otwarcie było częścią obchodów Dnia Sybiraka i Ofiar Stalinizmu, które w Tarnowie zorganizował Związek Sybiraków Oddział Tarnów, Związek Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego oraz Starosta Tarnowski.
Główna część obchodów odbyła się pod pomnikiem ofiar stalinizmu, gdzie miały miejsce oficjalne wystąpienia, apel pamięci, salwa honorowa pododdziału honorowego tarnowskiej policji, złożenie wieńców i wiązanek oraz odśpiewanie Hymnu Sybiraków i Roty. W uroczystościach uczestniczyły władze Powiatu Tarnowskiego, miasta Tarnowa, parlamentarzyści, kombatanci, uczniowie szkół miasta Tarnowa i Powiatu Tarnowskiego, mieszkańcy Tarnowa i Powiatu Tarnowskiego.
Starostwo Powiatu Tarnów w ramach obchodów wybuchu II wojny światowej przygotowało propozycję szlaku po miejscach pamięci związanych z wydarzeniami wojennymi w powiecie Tarnów. Szlak łączy miejsca związane z walkami wrześniowymi, wydarzeniami związanymi z okupacją niemiecką, działaniami polskiego państwa podziemnego. Powiat Tarnów o swoich działaniach informuje tak:
Na terenie Powiatu Tarnowskiego rozgrywały się ważne wydarzenia związane z historią II wojny światowej. Samorząd Powiatu we współpracy z gminami, organizacjami kombatanckimi oraz lokalnymi stowarzyszeniami działa na rzecz właściwego ich upamiętnienia, a także uhonorowania związanych z ziemią tarnowską bohaterów II wojny światowej. Ta troska przejawia się między innymi poprzez dbałość o pomniki i miejsca pamięci narodowej, przygotowywanie wydawnictw oraz organizowanie sesji naukowych i uroczystości rocznicowych, związanych z tymi wydarzeniami.
Zapraszamy wszystkich do odwiedzania tych miejsc pamięci i poznania działań upamiętniających historię II wojny światowej. Poniżej zamieszczamy mini przewodnik przygotowany przez powiat Tarnów, który będzie pomocny w zwiedzaniu.
Konferencja dla nauczycieli oraz uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych zorganizowana przez Muzeum Okręgowe w Tarnowie jest kolejną odsłoną projektu Wojna zaczęła się w Tarnowie, w ramach którego 28 sierpnia 2009 r. na tarnowskim dworcu PKP otwarta została wystawa plenerowa o tym samym tytule.
profesora Andrzeja Olejko z Uniwersytetu Rzeszowskiego – Ostatni sprawdzian Wojska Polskiego, zajęcie Spisza i Orawy jesienią 1938 r. – aspekty wojskowe i polityczne,
Pawła Korzeniowskiego z Uniwersytetu Rzeszowskiego – 6. Dywizja Piechoty jako przykład polskiego związku taktycznego na tle niemieckiej dywizji piechoty,
Arkadiusza Nalepka z tarnowskiego MCDN – Wojna obronna we wrześniu 1939 r. w ujęciu dydaktycznym.
Na koniec spotkania, w podcieniach Muzeum Okręgowego w Tarnowie nastąpi oficjalne otwarcie wystawy plenerowej zorganizowanej przez Muzeum – Śladami września. Garnizon „Tarnów”.
Konferencja ma charakter otwarty, organizatorzy proszą jednak o wcześniejszą rejestrację ze względu na ograniczoną liczbę miejsc (zgłoszenia przyjmuje Arkadiusz Nalepka, tel. 014 688 88 10 w. 128, e-mail a.nalepka@tarnow.mcdn.edu.pl lub nalepca@gmail.com).
