Jednym z ważnych założeń demokracji jako systemu jest jej zdolność do budowania przestrzeni debaty publicznej, w której każdy ma głos, w której wszyscy dążą do wzajemnego porozumienia, która buduje dyskurs o sprawach istotnych dla społeczeństwa. Oczywiście można zapytać, co ma z debaty wynikać? Konsensus społeczny? Protokół rozbieżności fundamentalnych? Program polityczny? Narracja o zagrożeniach i wyzwaniach dla społeczeństwa obywatelskiego czy demokratycznego państwa? Nic?
fot. archiwum Kongresu Obywatelskiego
IV Kongres Obywatelski zaproponował rozmowę o wyzwaniach cywilizacyjnych dla Polski. Podstawowa konkluzja wszystkich debat i głosów, jaką zaproponowano, stwierdza generalnie, że jesteśmy w momencie przełomu. Naszym wspólnym wyzwaniem jest uruchomienie kapitału społecznego, którego jakość i ilość zadecyduje o dołączeniu do „państw G20” lub degradacji do bycia zapleczem dla innych „przodowników” rozwoju. Tu warto zauważyć, że także ekonomiści i politycy mówili o kulturze jako motorze kształtowania kapitału społecznego w Polsce.
fot. archiwum Kongresu Obywatelskiego
Model debaty, jaki zaproponował IV Kongres Obywatelski opiera się na poszukiwaniu konsensusu w obrębie różnych środowisk i paradygmatów obywatelskich. W zamierzeniu jego twórców miał on pokazać, że wyzwania stojące przed Polską mogą być opisane w języku, który łączy, a nie dzieli i dzięki temu umożliwia on aktywizację całego społeczeństwa ku wspólnemu celowi – zgodnie z hasłem Kongresu: „Razem wobec przyszłości. W stronę odpowiedzialności i sukcesu zbiorowego”.
Program Kongresu
(szczegółowa relacja znajduje się na stronie Polskiego Forum Obywatelskiego)
1. Sesja plenarna otwierająca Kongres z udziałem: Jana Szomburga, Lecha Wałęsy, prof. Jana Czapińskiego, prof. Zdzisława Krasnodębskiego, Joanny Szczepkowskiej, dr Bogusława Grabowskiego i Marty Megger – tegorocznej maturzystki
2. Debaty tematyczne:
- Portret młodego pokolenia
- Jakie Razem Polaków w XXI wieku? Wspólnota tożsamości, zasad czy działań?
- Priorytety edukacji Polaków w XXI wieku
- Jakie szkolnictwo wyższe do roku 2030?
- Priorytety rozwoju gospodarczego do roku 2030
- Jak uczynić regiony motorami modernizacji i rozwoju Polski?
- Kultura przestrzeni wobec presji rynku (uczestnikiem była Joanna Orlik, dyrektor Małopolskiego Instytutu Kultury)
3. Sesja plenarna podsumowująca Kongres z udziałem: prof. Jadwigi Staniszkis, Janusza Lewandowskiego i Macieja Wituckiego
Projekt konsekwentnie realizowanych Polskich Kongresów Obywatelskich jest działaniem podnoszącym jakość polskiego społeczeństwa obywatelskiego i miejscem tworzenia prawdziwego dialogu – tak ważnego w obliczu braku takiej debaty w głównym nurcie polityki partyjnej. Być może najważniejszym efektem Kongresu (oprócz poznania wielu istotnych głosów i idei) jest przypomnienie sobie, że naszym społecznym narzędziem porozumiewania się jest język i od jego stanu zależą umiejętności kreowania rzeczywistości. Należy ćwiczyć wizję, żeby nie stracić szansy jej realizacji.
Małopolski Instytut Kultury współpracował z Polskim Forum Obywatelskim przy organizacji Kongresu.
Edwin Bendyk z „Polityki” poświecił Kongresowi bardzo ciekawy post na blogu Antymatrix.
(pk)
Tagi:
debata publiczna,
IV Kongres Obywatelski,
Polskie Forum Obywatelskie
Do końca października w Bunkrze Sztuki przy placu Szczepańskim 3a w Krakowie oraz w Galerii Fundacji Muzeum Witrażu przy Alei Krasińskiego 23 prezentowane są wystawy w ramach projektu Szczyt bohaterów, zrealizowanego przez Grupę Seminaryjną Muzealnych Studiów Kuratorskich Uniwersytetu Jagiellońskiego pod kierunkiem Andy Rottenberg.
Wystawy prezentują prace ponad trzydziestu artystów, wśród których znaleźli się m.in. Paweł Althamer, Joanna Rajkowska, Grzegorz Sztwiertnia, Magda Bielesz, Anna Senkara, Paweł Kruk, Grzegorz Klaman, Zbigniew Rogalski, Jerzy Kosałka, Piotr Wysocki, Aneta Grzeszykowska oraz Rafał Bujanowski.
Zarówno dzieła wcześniej prezentowane, jak i te stworzone specjalnie z myślą o wystawie, przedstawiają wachlarz różnorodnych spojrzeń na ikonę bohatera. Ta odważna próba zmierzenia się z tematem jest poszukiwaniem odpowiedzi na pytania o obecność i rolę bohaterów we współczesnym świecie, o ich znaczenie w popkulturze oraz o szereg innych. Warto odwiedzić obie ekspozycje, by dostrzec rozległość tematu oraz spróbować skonfrontować się z własnym mitem bohatera.
Więcej czytaj na stornie Bunkra Sztuki, Muzeum Witrażu oraz na stronie Karnet Kraków.
(zn)
Tagi:
bohater,
Bunkier Sztuki,
Galeria Fundacji Muzeum Witrażu,
Kraków,
Muzealne Studia Kuratorskie UJ,
wystawa
Instytut Pamięci Narodowej organizuje Rok Kultury Niezależnej, w ramach którego w największych miastach Polski odbywają się wydarzenia przypominające o roli kultury, jako narzędzia organizujących się od końca lat 70. polskich środowisk opozycyjnych. Każdemu miastu przypadła w udziale inna dziedzina (szczegółowe informacje o obchodach znaleźć można w kalendarium). W Krakowie skupiono się na literaturze niezależnej.
Cykl imprez rozpoczął się od zorganizowanych na przełomie sierpnia i września 2009 r. warsztatów teatralnych dla studentów Kartka na cukier, których efektem był spektakl pokazany dwukrotnie, we wrześniu i w październiku 2009 r.
Od 15 października 2009 r. w gmachu głównym Biblioteki Jagiellońskiej oglądać można wystawę poświęconą działalności kulturalnej NZS w Krakowie, prezentującą najważniejsze postacie tego ruchu studenckiego oraz realizowane przezeń inicjatywy. Otwarcie wystawy połączone było z konferencją popularnonaukową Literatura niezależna w PRL, którą poprowadził dyrektor krakowskiego oddziału IPN dr Marek Lasota, a referaty wygłosili m.in. Tadeusz Nyczek, Bronisław Wildstein, o. Jan Andrzej Kłoczowski oraz Bronisław Maj.
Na następne odsłony Roku Kultury Niezależnej czekać trzeba do listopada 2009 r. Jak piszą organizatorzy:
W tym miesiącu zorganizowane zostaną dwa przedstawienia, będące rekonstrukcją teatru podziemnego: spektakl „Wyrzeczenie” (tekst: Jarosław Kamiński, reżyseria Jarosław Tochowicz) odbędzie się w teatrze „Łaźnia” w Nowej Hucie, natomiast występ kabaretu „Trzecia siła – spotkanie po latach” odbędzie się w Klubie „Chimera” przy ul. Św. Anny 3 w Krakowie.
Czytaj więcej o literaturze w podziemiu.
(zn)
Tagi:
1989,
IPN,
konferencja popularno-naukowa,
Kraków,
opozycja,
Rok Kultury Niezależnej,
wystawa
W ramach Programu „Warto pamiętać” zorganizowane zostały dwa przedsięwzięcia upamiętniające Polskie Państwo Podziemne:
- Uroczystości związane z 70. rocznicą powołania Polskiego Państwa Podziemnego
- „Wystawa Polskie Państwo Podziemne przeciwko broni V” ( trwa do 20 października)
Niezwykły fenomen podziemnej Polski walczącej pod okupacją stał się kolejnym tematem specjalnej serii Tygodnika Powszechnego upamiętniającego nią 70. rocznicę wybuchu II wojny światowej. Z dodatku „Polska Podziemna” można dowiedzieć się o roli, jaką Polskie Państwo Podziemne odebrało w pokonaniu Niemiec, jak państwo podziemne było zorganizowane, kim byli konspiratorzy i co się z nimi stało w chwili wyzwolenia Polski przez Sowietów.
W zapowiedzi dodatku historyk Piotr Majewski pisze tak:
Nocą z 26 na 27 września 1939 r. w oblężonej Warszawie powstała konspiracyjna organizacja polityczno-militarna Służba Zwycięstwu Polski. 13 listopada 1939 r. decyzją Rządu RP na Uchodźstwie została przekształcona w Związek Walki Zbrojnej, a w 1942 r. w Armię Krajową. Równolegle tworzono cywilne instytucje tajnego państwa, na czele z ustanowionym w grudniu 1940 r. Delegatem Rządu na Kraj, któremu podlegał pion cywilny, centralny i terytorialny, z namiastką parlamentu: Krajową Reprezentacją Polityczną (przemieniona potem w Radę Jedności Narodowej). W konspiracji tworzona była administracja, oświata, opieka społeczna, policja, sądy, harcerstwo (Szare Szeregi). „Istnienie Polskiego Państwa Podziemnego było jednym z decydujących czynników legitymizacji polskich władz uchodźczych i wyrazem ciągłości Rzeczypospolitej Polskiej jako państwa, które nie podpisało aktu kapitulacji po przegranej kampanii wrześniowej.
Było to ogromne przedsięwzięcie w skrajnie trudnych warunkach. Małopolska jest bardzo ważnym miejscem na mapie polskiej konspiracji w czasie II wojny światowej. Obecnie w Krakowie znajduje się Muzeum Armii Krajowej – jedna z najważniejszych placówek zajmujących się dziedzictwem i historią Polski podziemnej. Aby jak najlepiej pokazać małopolskich konspiratorów warto oddać im głos w opowieści o własnych działaniach. więcej »
Tagi:
1939,
AK,
Muzeum Armii Krajowej w Krakowej,
Polskie Państwo Podziemne,
Tygodnik Powszechny
Instytut Pamięci Narodowej przygotował specjalny portal edukacyjny poświęcony wydarzeniom 1989 roku w Europie Wschodniej związanym z upadkiem Bloku Wschodniego. Każdy kraj (DDR, Polska, Czechosłowacja, Węgry, Rumunia, Bułgaria) posiada bardzo detaliczny opis głównych wydarzeń, a uzupełnieniem są galerie zdjęć i multimediów oraz prezentacje dokumentów.
Warto przeczytać opisy wydarzeń w poszczególnych krajach aby, tak jak na zamieszczonych tu zdjęciach, zobaczyć, jak różnie potoczyły się wypadki w poszczególnych krajach.
Ciekawym uzupełnieniem opisu wydarzeń w Polsce jest udostępniony scenariusz lekcji poświęcony wyborom 4 czerwca dla uczniów klas gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych.
Zapraszamy również na stronę edukacyjną (w języku angielskim) „Making the History of 1989” przygotowaną przez The Center for History and New Media. Jest to przykład innego potraktowania tego samego tematu. Równie ciekawy jest portal historyczny Polskiej Agencji Prasowej.
(pk)
Tagi:
1989,
Europa Wschodnia,
IPN,
Jesień Ludów,
portal edukacyjny
