Do końca października w Bunkrze Sztuki przy placu Szczepańskim 3a w Krakowie oraz w Galerii Fundacji Muzeum Witrażu przy Alei Krasińskiego 23 prezentowane są wystawy w ramach projektu Szczyt bohaterów, zrealizowanego przez Grupę Seminaryjną Muzealnych Studiów Kuratorskich Uniwersytetu Jagiellońskiego pod kierunkiem Andy Rottenberg.
Wystawy prezentują prace ponad trzydziestu artystów, wśród których znaleźli się m.in. Paweł Althamer, Joanna Rajkowska, Grzegorz Sztwiertnia, Magda Bielesz, Anna Senkara, Paweł Kruk, Grzegorz Klaman, Zbigniew Rogalski, Jerzy Kosałka, Piotr Wysocki, Aneta Grzeszykowska oraz Rafał Bujanowski.
Zarówno dzieła wcześniej prezentowane, jak i te stworzone specjalnie z myślą o wystawie, przedstawiają wachlarz różnorodnych spojrzeń na ikonę bohatera. Ta odważna próba zmierzenia się z tematem jest poszukiwaniem odpowiedzi na pytania o obecność i rolę bohaterów we współczesnym świecie, o ich znaczenie w popkulturze oraz o szereg innych. Warto odwiedzić obie ekspozycje, by dostrzec rozległość tematu oraz spróbować skonfrontować się z własnym mitem bohatera.
Wczoraj, 19 października w Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha rozpoczął się festiwal Unsound. Otwarcia dokonali twórcy i organizatorzy Unsound Festival: Mat Schulz i Gosia Płysa z Fundacji Tone.
Koncert otwarcia wykonał Jacaszek prezentując dwa projekty muzyczne:
Treny
Muzyka na „Trenach” to żałobne, powoli powtarzające się elektroniczne frazy, smyczkowe harmonie oraz piękne, delikatnie przetworzone elektroniczne wokale. Dużo ciszy i skupienia, tęsknoty i bólu. (źródło: strona autora)
Soundtrack do filmu „There Are No Others, There Is Only Us”Marca Silvera
Film jest poetycką opowieścią o skomplikowanym systemie poruszania się stada ptaków. Prezentacja tego filmu jest częścią Systemów i można go oglądać w trakcie trwania festiwalu jako instalację video w Fabryce Erdal.
Po koncercie odbył się pokaz filmu „Beats of Freedom”. Został on zapowiedziany przez jego twórców: Leszka Gnoińskiego i Wojciecha Słotę. Obecny był również narrator filmu Chris Salewicz, brytyjski dziennikarz muzyczny. Prezentacja tego filmu odbyła się również w ramach Systemów.
Zapraszamy do obejrzenia fragmentu filmu.
Film spotkał się z niezwykle gorącym przyjęciem, a niektóre jego fragmenty wzbudziły salwy śmiechu.
Z punku widzenia miłośników porządku i spokoju jeszcze kilka lat temu świat był naprawdę piękny. Mogliśmy spokojnie zajmować się naszą i naszych dzieci wspaniałą, szczęśliwą i wirtualną przyszłością.
A dziś? Pochód szkieletów idzie przez Europę. Nie tylko przez Europę. Od Stambułu po Madryt, Vancouver i Tokio słychać skrzypienie drzwi przez dziesiątki lat nieotwieranych szaf, w których starannie chowano rozmaite szkielety. Wydarzenia sprzed 50, 100, 200 lat ku zaskoczeniu Azjatów, Europejczyków i Amerykanów znów trafiły na pierwsze strony gazet, do serwisów agencyjnych i telewizyjnych dzienników, stały się przedmiotem burzliwych obrad kolejnych parlamentów i tematem książkowych bestsellerów.
Nie tylko w polskiej debacie publicznej spory o przeszłość zajęły znaczną część uwagi dotychczas poświęcanej różnym wizjom przyszłości. (…) I nie tylko w Polsce od przeszłości i odpowiedzialności zdaje się już nie być donikąd ucieczki. Ale nieoczekiwana zmiana dotyczy nie tylko kierunku, w którym patrzymy. Zmienia się także sposób, w jaki postrzegamy przeszłość. Uprawiana na uniwersytetach i nauczana w szkołach historia pozytywna, budująca, integrująca, państwowo- czy narodowotwórcza (często z myślą o tej roli pisana), ukazująca głównie zwycięstwa albo przynajmniej tak zwane dominujące nurty, jest dzisiaj w odwrocie. Na naszych oczach stara, dobra historia zdaje się rozpadać, a może raczej zostaje rozbita, zmieciona czy zdewastowana przez nowe nurty społeczne i prądy intelektualne dezawuujące dotychczas obowiązujące obrazy przeszłości.
(J. Żakowski, Rewanż pamięci, Warszawa 2002, Wydawnictwo Sic!, s. 12-13)
To przemożne odkrycie przeszłości, która w ramach „nowej historii”, zwanej pamięcią zbiorową, podważa status quo, zdaje się być charakterystyczną cechą współczesności. I choć za wcześnie na podsumowania, z pewnością emocjonalność owego stosunku do przeszłości odciśnie ślad na obrazie naszych czasów. Jacek Żakowski zjawisko to nazywa „rewanżem pamięci”, nawiązując do koncepcji Daniela Bella, który pisząc o „rewanżu sacrum”, opisywał niespodziewany powrót do religijności – jedną z konsekwencji postępującego kryzysu modernizacji, nierozłącznej przecież z sekularyzmem. Oto pamięć powraca w tych samych okolicznościach. więcej »
Instytut Pamięci Narodowej organizuje Rok Kultury Niezależnej, w ramach którego w największych miastach Polski odbywają się wydarzenia przypominające o roli kultury, jako narzędzia organizujących się od końca lat 70. polskich środowisk opozycyjnych. Każdemu miastu przypadła w udziale inna dziedzina (szczegółowe informacje o obchodach znaleźć można w kalendarium). W Krakowie skupiono się na literaturze niezależnej.
Cykl imprez rozpoczął się od zorganizowanych na przełomie sierpnia i września 2009 r. warsztatów teatralnych dla studentów Kartka na cukier, których efektem był spektakl pokazany dwukrotnie, we wrześniu i w październiku 2009 r.
Od 15 października 2009 r. w gmachu głównym Biblioteki Jagiellońskiej oglądać można wystawę poświęconą działalności kulturalnej NZS w Krakowie, prezentującą najważniejsze postacie tego ruchu studenckiego oraz realizowane przezeń inicjatywy. Otwarcie wystawy połączone było z konferencją popularnonaukową Literatura niezależna w PRL, którą poprowadził dyrektor krakowskiego oddziału IPN dr Marek Lasota, a referaty wygłosili m.in. Tadeusz Nyczek, Bronisław Wildstein, o. Jan Andrzej Kłoczowski oraz Bronisław Maj.
Na następne odsłony Roku Kultury Niezależnej czekać trzeba do listopada 2009 r. Jak piszą organizatorzy:
W tym miesiącu zorganizowane zostaną dwa przedstawienia, będące rekonstrukcją teatru podziemnego: spektakl „Wyrzeczenie” (tekst: Jarosław Kamiński, reżyseria Jarosław Tochowicz) odbędzie się w teatrze „Łaźnia” w Nowej Hucie, natomiast występ kabaretu „Trzecia siła – spotkanie po latach” odbędzie się w Klubie „Chimera” przy ul. Św. Anny 3 w Krakowie.
Nie mów o Polakach i Żydach,
To pole minowe.
Nie mów o Polakach i Ukraińcach,
To pole minowe.
Nie mów o Polakach i Czechach,
To pole minowe.
Nie mów o Polakach i Litwinach,
To pole minowe.
Nie wstępuj na pole minowe,
Wylecisz w powietrze.
Są jeszcze inne,
Na które wstąpiliśmy przedtem
I także nie ma o czym gadać.
Tak było dawniej
Tak jest teraz
I tak będzie zawsze
Póki będziemy paść się
Na łące zacietrzewionych osłów.
Zachęcam również do lektury dwóch publikacji. Obie stanowią wielki krok naprzód w dialogu polsko-żydowskim oraz znacznie przybliżają do odpowiedzi na trudne pytania polsko-żydowskiej pamięci.
Pierwsza z nich, wydana pierwotnie (2007) w Stanach Zjednoczonych, natomiast w Polsce w 2008 roku, nosi tytuł Polacy i Żydzi – Kwestia otwarta. Jest to zbiór tekstów pod redakcją krakowskiej antropolożki dr Annymarii Orla-Bukowskiej oraz Roberta Cherry’ego, o którego wyjątkowości stanowi konsekwentne przeplatanie się polskiej i żydowskiej perspektywy w spojrzeniu na historię. Znajdujemy w nim uczciwą analizę wzajemnych negatywnych stereotypów, która podparta jest rzetelnym wyjaśnieniem wielu, rzadko opisywanych, uwarunkowań historycznych determinujących kształt relacji polsko-żydowskich. Jako rekomendację, warto zacytować tu fragment z przedmowy do wydania amerykańskiego, autorstwa Eli Zborowskiego – przewodniczącego Międzynarodowego Towarzystwa Yad Vashem i wiceprezesa Światowej Federacji Żydów Polskich:
Ta książka, nie bagatelizując tego, że znacząca część społeczeństwa trwa przy antysemityzmie, jasno ukazuje widoczny wkład Polaków w uczynienie ich kraju miejscem przyjaznym Żydom. Nie ukrywając silnych emocji, jakie budzą we mnie oba te zjawiska, polecam tę publikację jako bezstronny przewodnik w poszukiwaniu zrozumienia, a nawet wspólnej płaszczyzny dla pójścia naprzód w relacjach polsko-żydowskich.
(Annamaria Orla-Bukowska, Robert Cherry (red), „Polacy i Żydzi – kwestia otwarta”, Warszawa: 2008, Biblioteka Więzi, s. 10) więcej »
