Wystawa Rafała Jakubowicza „Ein Lied” to melancholijna i cicha, wyrażona prostymi środkami opowieść o powracającym stale temacie Zagłady. Przyczynkiem do powstania pracy był widok z okien Austriackiego Forum Kultury w Warszawie (usytuowanego przy ulicy Próżnej), oraz znaleziony przez artystę w archiwach Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau reprint obozowego śpiewnika. Autor odniósł się do pieśni, zatytułowanej „Esterwegen”, śpiewanej przez więźniów obozu koncentracyjnego, z której pochodzą słowa: „Doch stets ein frohes Lied erklingt” (z niem. „rozbrzmiewa stale wesoła piosenka”, za: Danuta Wesołowska, Słowa z piekieł rodem. Lagerszpracha, Kraków 1996, s. 33).
Wernisaż odbędzie się 24 września o godzinie 19.00 w siedzibie Delikatesów przy ulicy Sarego 20/1 w Krakowie, gdzie wystawę będzie można oglądać codziennie między 11.00 a 20.00 do 26 października 2009 r.
„Ein Lied” to pierwsza wystawa Rafała Jakubowicza w Krakowie.
Rafał Jakubowicz
Urodzony w 1974 roku. Ukończył poznańską Akademię Sztuk Pięknych na dwóch wydziałach (Edukacji Artystycznej w 1999 roku oraz Malarstwa, Grafiki i Rzeźby w 2000). Jest doktorantem na poznańskim Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. Autor projektu Arbeitsdisziplin (2002) – pokazującego poznańską fabrykę Volkswagena za siatką z drutu kolczastego. Praca była przedmiotem cenzury korporacyjnej – prezentacja w poznańskim Arsenale została odwołana na kilka dni przed otwarciem. Tematy drugiej wojny światowej, Zagłady i pamięci są stale obecne w twórczości Jakubowicza, zarówno w instalacjach (choćby Pływalnia, 2003/2006), realizacjach z wystaw Ulica Próżna w Warszawie (2006, 2007), jak i w malarstwie (obrazy z serii Zugzwang, 2003). Problematyka sztuki odnoszącej się do Shoah obecna jest również w tekstach Jakubowicza, chociażby o sztuce Mirosława Bałki, Elżbiety Janickiej, Luca Tuymansa czy Gustava Metzgera.
17 września br. o godz. 15.00 na tarnowskim rynku przy gmachu Muzeum Okręgowego w Tarnowie odbyło się otwarcie wystawy planszowej „Śladami Września. Garnizon Tarnów”, przygotowanej przez Muzeum wspólnie ze Starostwem Powiatowym w Tarnowie. Wystawa prezentuje blisko 100 fotografii przedstawiających dzieje 16. Pułku Piechoty i 5. Pułku Strzelców Konnych, dwóch jednostek Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej, związanych z Tarnowem i Powiatem Tarnowskim, biorących udział w wojnie polsko-niemieckiej z września 1939 r.
Materiały ikonograficzne, które zostały wykorzystane przy przygotowaniu wystawy pochodzą ze zbiorów prywatnych rodzin żołnierzy 16. Pułku Piechoty i 5. Pułku Strzelców Konnych, Muzeum Okręgowego w Tarnowie i Starostwa Powiatowego w Tarnowie. Wystawa została sfinansowana ze środków Powiatu Tarnowskiego. Jej otwarcie było częścią obchodów Dnia Sybiraka i Ofiar Stalinizmu, które w Tarnowie zorganizował Związek Sybiraków Oddział Tarnów, Związek Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego oraz Starosta Tarnowski.
Główna część obchodów odbyła się pod pomnikiem ofiar stalinizmu, gdzie miały miejsce oficjalne wystąpienia, apel pamięci, salwa honorowa pododdziału honorowego tarnowskiej policji, złożenie wieńców i wiązanek oraz odśpiewanie Hymnu Sybiraków i Roty. W uroczystościach uczestniczyły władze Powiatu Tarnowskiego, miasta Tarnowa, parlamentarzyści, kombatanci, uczniowie szkół miasta Tarnowa i Powiatu Tarnowskiego, mieszkańcy Tarnowa i Powiatu Tarnowskiego.
Sowiety wkroczyły. Nakazuję ogólne wycofanie na Rumunię i Węgry najkrótszymi drogami. Z bolszewikami nie walczyć, chyba w razie natarcia z ich strony lub próby rozbrojenia oddziałów. Zadanie Warszawy i miast, które miały się bronić przed Niemcami – bez zmian. Miasta do których podejdą bolszewicy, powinny z nimi pertraktować w sprawie wyjścia garnizonów do Węgier lub Rumunii.
Wódz Naczelny Rydz-Śmigły w rozkazie do Wojska Polskiego
17 września zakotwiczył się w polskiej historii jako „cios w plecy”. Wejście ZSRR definitywnie kończyło nadzieję na prowadzenie dalszego oporu. Jak również – wobec braku działań zachodnich sojuszników Polski – był to sygnał, że ta wojna będzie tragiczna i długa. Wiele osób zrozumiało wtedy, że jest to kolejny rozbiór Polski.
Dziś warto przeczytać wiersz Zbigniewa Herberta „17 września”
Tomasz Łubieński w książce „1939” podąża tropem września’39 przedstawiając go, jako kolejny akt Polski walczącej o wolność. Jego pytanie „bić się czy nie bić” jest tu szczególne z tego powodu, że nie rozpatruje on sensu kolejnego polskiego zrywu powstańczego – zastanawia się nad Państwem Polskim walczącym w obronie niepodległości. Widzi więc państwo, dyplomację, wojsko i sytuację, której można było / nie można było uniknąć. Zastanawiając się nad wybuchem i przebiegiem wojny polsko – niemieckiej nie buduje własnego systemu a priori polskiego września’39 – przygląda się ludziom zmagającym się z pamięcią tych wydarzeń. Stawia pytania, rysuje scenariusze, wskazuje ciekawe konteksty. Dlatego po przeczytaniu tej książki nie znajdziemy jasności ani ostrego obrazu. Beck nie jest tym Beckiem z podręczników, a poezja wrześniowa nie jest taka klarowna, jak się wydawała. Bliskość bohaterów wydarzeń września buduje obraz zagubienia czytelnika w gąszczu relacji, zdarzeń i poglądów – historia jest tu żywa i nieuładzona. I taka jest też struktura książki – kolejno numerowane krótkie rozdziały podążają nie za chronologią, ale za logiką pamięci i dyskusji autora z polską historią. więcej »
Dzień po uroczystych obchodach wybuchu II wojny światowej trafiłam na krótki artykuł, który bardzo mnie poruszył. Opublikowany na PORTALU SPOŁECZNOŚCI ŻYDOWSKIEJ tekst nawiązuje do odezwy Zarządu i Naczelnej Rady Rabinów RP z 2 września 1939 r., opublikowanej w „Naszym Przeglądzie” (najbardziej poczytnym w międzywojennej Polsce, drukowanym w języku polskim, syjonistycznym piśmie). Oto, co napisali rabini:
Niechaj będzie pochwalone imię Wiekuistego.
Bracia w Izraelu, Obywatele Najjaśniejszej Rzeczypospolitej Polskiej!
Odwieczny wróg napadł w niecny, nikczemny sposób na naszą tak gorąco przez nas umiłowaną Ojczyznę, Polskę.
Wyzuty dosłownie z czci, wiary i wszelkich uczuć ludzkich, niesie on mord, rabunek i pożogę.
My Żydzi, dzieci tej ziemi od zamierzchłych czasów, stajemy wszyscy w karnym ordynku, zwarci i opanowani na wezwanie Pana Prezydenta Rzeczypospolitej i Naczelnego Wodza, aby bronić naszej ukochanej Ojczyzny, każdy na wyznaczonym mu przez władze posterunku i oddamy, gdy zajdzie tego potrzeba, na ołtarzu Ojczyzny, nasze życie i nasze mienie bez reszty.
Jest to naszym najszczytniejszym obowiązkiem obywatelskim i religijnym, według nakazów naszej Świętej Wiary, który z największą radością spełnimy – tak nam i Polsce dopomóż Bóg.
Wznosimy błagalne modły do Stwórcy o zwycięstwo oręża polskiego i bądźmy pewni, że nas usłyszy, Amen.
Zarząd i Rada Naczelna Związku Rabinów Rzeczypospolitej Polskiej.
