Fotografie: Łukasz Trzciński/visavis.pl
Teksty: Wojciech Nowicki
Nowa Europa – tytuł roboczy, który się ostał, bo najprościej tłumaczy, o co od początku chodziło: pokazać, jaka jest teraz ta część Europy – nazywana Wschodnią albo Środkową, zależnie od punktu patrzenia; pokazać ją teraz, kiedy upadły stare powiązania. Nowa Europa – jak nowa ziemia, ale odziedziczona z dobrodziejstwem inwentarza: długami, zależnościami, przyzwyczajeniami.
Projekt fotograficzny Łukasza Trzcińskiego pokazuje ślady pozostawione przez system komunistyczny w Europie Środkowo-Wschodniej – ślady pozostawione w krajobrazie, ekonomii oraz ludzkiej mentalności. Fotograf podejmuje próbę sportretowania tej Nowej Europy przez pryzmat wątków lokalnych. Każdemu krajowi przyporządkował jeden cykl fotografii. Każda z tych opowieści osadzona jest w historii i teraźniejszości konkretnego kraju, a jednocześnie pozostaje charakterystyczna dla całego regionu. Podczas wieloletniej dokumentacji okazało się, że względna spójność socjalistycznej Europy stopniowo zanika, że ta część Europy coraz bardziej się różnicuje; o każdym z krajów Trzciński postanowił więc opowiedzieć innym językiem – zagrać z różnymi konwencjami i odwołać się do odmiennych stylistyk.
Od roku, równolegle do zdjęć, powstają także teksty Wojciecha Nowickiego. Autor przygląda się Nowej Europie z punktu widzenia podróżnika – nieraz bliskiego sąsiada, prawie ziomka z dawnych demoludów, czasami outsidera. Opisuje współczesną kondycję Europy Środkowo-Wschodniej. Mierzy puls tego dziwnego organizmu.
Łukasz Trzciński – fotograf reportażysta, pracował w ponad czterdziestu krajach w tym w Afganistanie, Iraku, Indonezji, Rosji i na Bliskim Wschodzie. Od kilku lat zainteresowany głównie Europą Środkowo-Wschodnią. Laureat konkursu fotografii reportażowej Pictures of The Year International, wielokrotnie nagradzany w Konkursie Polskiej Fotografii Prasowej, w tym dwukrotnie jego prace otrzymały tytuł Zdjęcia Roku (1999, 2002). Autor i kurator licznych wystaw w Polsce i za granicą. Fotograf Nikon Polska. Współzałożyciel Kolektywu Fotografów Visavis.pl.Fundacji Imago Mundi.
Wojciech Nowicki – dziennikarz, fotograf, tłumacz, kurator wystaw. Pisze w „Tygodniku Powszechnym” na temat fotografii (cykl „Dno oka”), a także o kuchni i podróżach. W krakowskiej „Gazecie Wyborczej” jest recenzentem kulinarnym. W „Europie” (dodatku do „Dziennika”) tłumaczy z francuskiego; jest również tłumaczem książek. Członek rady programowej Miesiąca Fotografii w Krakowie. Współzałożyciel Fundacji Imago Mundi.
Anegdota głosi, że obserwującemu poczynania polskich lotników w bitwie nad Londynem Winstonowi Churchillowi z wrażenia zgasło cygaro. I nie jest to nieprawdopodobne, bowiem za sterami samolotów walczących w II wojnie światowej zasiadali i ginęli znakomicie wykształceni piloci i bohaterscy ludzie.
Pod upamiętniającym ich pomnikiem w krakowskim parku Lotników Polskich 1 września zebrali się kombatanci z Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa. Wyraźną radość wywołało przybycie ostatniego prezydenta RP na uchodźstwie, Ryszarda Kaczorowskiego, zaś rozczarowanie niektórych – nieobecność młodzieży i zwykłych krakowian. Do zgromadzonych dołączyli dyrektor i pracownicy Muzeum Lotnictwa Polskiego, projektant pomnika – Bolesław Chromy, kapelan polskich szybowników i lotników – o. Dominik Orczykowski oraz reprezentacje Aeroklubu Krakowskiego, Policji i Sił Powietrznych.
Wspólnie złożyli oni kwiaty, oddając hołd poległym i wysłuchali okolicznościowego przemówienia wygłoszonego przez podpułkownika Zbigniewa Sobeńko. Podkreślone zostały zasługi, heroizm i świetne przygotowanie pilotów, a także przekonanie, iż z ich postawy płynie przesłanie o nieograniczonej możliwości czynienia przez człowieka dobra.
Następnie odtworzono utwór „Naprzód marsz”, prawdopodobnie skomponowany przez młodziutkiego muzyka i pilota, odznaczonego pośmiertnie orderem Virtuti Militari, Lesława Szczerbińskiego.
1 września 2009 r. był jednocześnie 20. rocznicą wzniesienia pomnika. Warto pamiętać, że stanął on dopiero po wielu latach wyczerpujących i bezskutecznych starań o uzyskanie pozwolenia od władz komunistycznych.
Po uroczystości zebrani przeszli do muzeum, gdzie można było obejrzeć między innymi biorący udział w kampanii wrześniowej myśliwiec PZL P.11c oraz jeden z najsławniejszych samolotów używanych w czasie II wojny światowej, brytyjski Supermarine Spitfire, na którym walczyli również Polacy, i wpisać się do księgi pamiątkowej.
„Hydra stugłowa”, „dzika bestia”, a nawet „mordercy” – w komentatorach (a często są nimi opisujący je dyrygenci) zespoły orkiestrowe potrafią wyzwolić zaskakującą inwencję. Orkiestra symfoniczna faktycznie jest organizmem niezwykłym. Kilkadziesiąt albo więcej osób, najróżniejszych, młodych i starszych, gwałtownych i flegmatycznych, wesołków i ponuraków, wierzących w swe powołanie lub wierzących jedynie w swe kontrakty, często pochodzących z różnych krajów i z całkiem odmiennym bagażem doświadczeń, musi podporządkować się jednej idei – idei muzyki, jaką ma w sobie dyrygent. Dla jednych jest to spełnienie, dla innych – frustracja. Nic co ludzkie nie jest orkiestrze obce.
Dyrygent to również ognisko potencjalnie zapalne. Jego zadaniem jest iście magnetyczne przekonanie do własnej wizji, przekonanie tej – właśnie! – hydry stugłowej, której wszystkie oczy patrzą wprawdzie w tym samym kierunku, ale każda para inaczej, pod innym kątem. Dokonać zaś tego musi z autorytetem i precyzją, by nie było miejsca na wątpliwości, by każdy muzyk wiedział „jak” i „dlaczego”, i by to zrozumienie całego dzieła mogło następnie zostać przekazane publiczności. Wszystko to zaś w ciągu ledwie paru godzin prób. więcej »
1 września 2009 r. o godzinie 19.00 w kościele pw. św. św. Piotra i Pawła odbył się koncert Światowej Orkiestry dla Pokoju pod dyrekcją Maestro Valery’ego Gergieva, wieńczący krakowskie uroczystości upamiętniające 70. rocznicę wybuchu II wojny światowej.
Wśród uczestników niezwykłego koncertu była wdowa po pierwszym dyrygencie Orkiestry, Lady Solti, dyrektor Orkiestry Charles Kaye, Maestro Krzysztof Penderecki, prezydent Jacek Majchrowski, marszałek Województwa Małopolskiego Leszek Zegzda oraz wielu znakomitych, również zagranicznych, gości. Znaleźli się w tym gronie odznaczeni przez prezydenta Jacka Majchrowskiego Bohaterowie Września. Spośród hierarchów Kościoła przybyli arcybiskup Stanisław Dziwisz oraz kardynał Franciszek Macharski. Spotkanie transmitowane na żywo przez telewizję TVP2, Program 2 Polskiego Radia oraz platformę cyfrową CNN poprowadziła Grażyna Torbicka.
Jeszcze przed koncertem zebrani uczcili pamięć poległych minutą ciszy, po czym w skupieniu wysłuchali światowego prawykonania Preludium dla Pokoju Krzysztofa Pendereckiego. Utwór odebrano bardzo entuzjastycznie. Następnie Orkiestra odegrała wprawiającą w zachwyt V Symfonię cis-moll „Orędzie miłości w nieczułych czasach” Gustava Mahlera.
Na Rynku Głównym transmitowano na żywo cały koncert. Dynamicznie kręcone ujęcia Orkiestry przeplatały się z panoramicznymi fotografiami Krakowa, widokiem na kościół pw. św. św. Piotra i Pawła i ulicę Grodzką oraz fotografiami archiwalnymi z września 1939.
