W niedzielny wieczór 25 października odbył się finałowy koncert 7. edycji festiwalu UNSOUND. W Łaźni Nowej można było posłuchać jednego z najbardziej znanych zespołów doom drone metaluSunn O))) oraz przedstawicieli sludge metalu – Eagle Twin. Był to piąty z serii koncertów Soundscapes.
Soundscapes Series to cykl koncertów organizowanych we współpracy z Krakowskim Biurem Festiwalowym. Ich zadaniem było eksplorowanie sposobu „w jaki muzyka i dźwięki wchodzą w interakcje z architekturą – zarówno wizualnie, jak i akustycznie”. W ramach serii prezentowani byli artyści tworzący w gatunkach muzyki postklasycznej, ambient i eksperymentalnej.
Podczas pierwszego koncertu publiczność zgromadzona w Kinoteatrze Uciecha mogła wysłuchać Grouper oraz projektu Solid State Transmitters, czyli Sebastiana Meissnera i Kwartludium, którzy przedstawili eksperymentalne i postklasyczne interpretacje hardcore’owych utworów grup z SST Records. W Soundscapes 2: Labyrynths of Sound wystąpili: islandzki kompozytor Jóhann Jóhannsson wraz z 30-osobową orkiestrą Sinfonietta Cracovia oraz James Blackshaw. W piątek i w sobotę odbyły się dwa najbardziej oczekiwane przez publiczność koncerty. W piątek, w kościele św. Katarzyny wystąpili: Biosphere oraz Stars of the Lid z oktetem Sinfonietta Cracovia. Sobotni wieczór należał do pochodzącej z Austrii Soap&Skin. Drugi koncert tego wieczoru to występ Whale Watching Tour (Sam Amidon, Ben Frost, Nico Muhly oraz Valgeir Sigurðsson).
„Systemy” w szczególności mają na celu rozważania, inicjowanie dyskusji i artystyczne eksploracje znaczeń, związane z upadkiem komunizmu i wpływem tego wydarzenia na przemiany w sztuce i kulturze.
W ramach projektu zaprezentowano instalację w fabryce Erdal. Odbyły się także projekcje filmów dokumentalnych oraz dyskusje panelowe.
22 października, w trakcie imprezy NO VISA REQUIRED odbyła się także promocja płyty „Connections” powstałej we współpracy z niemiecką wytwórnią ~scape. Na płycie znajdują się utwory będące efektem współpracy artystów z Białorusi, Polski, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Szwecji oraz Szwajcarii.
Pierwsza mińska odsłona festiwalu, która odbyła się w maju 2007, była prawdziwym objawieniem, zarówno dla zachodnich artystów na niej występujących, jak i dla miejscowej widowni. Wydarzenie to otworzyło drogę dla spontanicznej, lecz trwałej, wymiany idei związanych z tworzeniem muzyki (głównie) elektronicznej pomiędzy białoruską stolicą a resztą Europy. (…) Twórcy albumu spotkali się w Mińsku pod koniec października, by móc poprowadzić serię warsztatów związanych z tworzeniem muzyki elektronicznej, oraz uczestniczyć w sesjach nagraniowych razem z tamtejszymi muzykami i producentami, działającymi na przestrzeni bardzo wielu gatunków muzycznych.
Serdecznie zapraszamy na spotkanie z Łukaszem Trzcińskim, który opowie o swoim projekcie fotograficznym „Nowa Europa. Krajobraz przemian 20 lat po upadku komunizmu”. Spotkanie odbędzie się w Nowym Sączu, 30 października 2009 o godzinie 17.15 w siedzibie MCK Sokół. Wstęp wolny.
Panel dyskusyjny w „Jaszczurach” poprowadzi dziennikarz telewizyjny Dariusz Bohatkiewicz, a wystąpią w nim wielkie osobistości. Głos zabiorą Elżbieta Moczarska, córka Kazimierza Moczarskiego oraz Anna Machcewicz – twórczyni pierwszej pełnej biografii autora Rozmów z katem. Wśród zaproszonych są również Ks. Adam Boniecki, Stefan Wilkanowicz, Roman Honet oraz kombatanci.
Tak jak różne są doświadczenia wymienionych rozmówców, różne pewnie padną opinie na temat sensu podejmowania walki i ofiary poniesionej przez Polaków. Do dyskusji na ten temat, choć jest on dobrze wszystkim znany, z pewnością warto powracać. Ale nie po to, by coś rozstrzygać, tylko po to, by nie poprzestać na jednostronnych, wykluczających inne spojrzenia (a więc i doświadczenia) wizjach przeszłości. Taka debata to również szansa na wymianę międzypokoleniową.
Organizatorzy za cel obrali sobie stworzenie przestrzeni dla szeroko rozumianego dialogu społecznego na temat przeszłości oraz tego, jak rzutuje ona na współczesność. I niech to będzie najlepszą rekomendacją oraz zaproszeniem do wzięcia udziału w spotkaniu.
Gdzie byliście Państwo, gdy upadł mur? Jak wiedzie się „dzieciom przełomu” w zjednoczonych Niemczech i jak radzą sobie z przeszłością podzieloną pomiędzy Wschód i Zachód? A jak czuje się ktoś, kto w dziale delikatesowym domu towarowego KaDeWe nagle spotyka byłego oficera Stasi, który niegdyś go przesłuchiwał? Nasze Dossier 1989/2009 gromadzi wschodnie i zachodnie doświadczenia, rzuca światło na niemiecką historię i odkrywa nowe perspektywy.
Pierwsza, „Doświadczenie przełomu”, zawiera szereg wspomnień związanych z upadkiem muru. Organizatorzy zbierali materiał, dzwoniąc do osób z całej Republiki Federalnej Niemiec, wybierając losowo numery telefonów złożone z cyfr zawartych w rocznych datach przełomów: 1949 – powstania RFN i NRD, 1989 – upadku muru berlińskiego, oraz 2009 – jubileuszu przełomu ustrojowego. Tak dobranych respondentów pytano o przeżycia z dnia 9 listopada 1989 roku oraz zmiany, które zaszły w ich życiu od tamtego momentu.
Druga nosi tytuł „Kształtowanie wolności”, a poświęcona jest społeczeństwom w procesie przemian. Dlatego oprócz tekstów poświęconych kwestiom niemieckim – „dzieciom przełomu” oraz konstytucji niemieckiej w kontekście zjednoczenia – przeczytać tu można również o jednoczeniu się świata arabskiego oraz dramatycznych wydarzeniach, które w tym samym okresie miały miejsce w Ameryce Południowej.
Kolejna odsłona to „Przełom 1989” i jest bezpośrednio poświęcona przemianom 1989 roku oraz ich, nietypowej dla zmian tej skali, pokojowej formie.
Czwarta, ostatnia część portalu, to baza projektów powiązanych z rocznicą upadku muru berlińskiego realizowanych bądź współorganizowanych przez Instytut Goethego na całym świecie. Zwraca uwagę ich różnorodność, szczególnie zaskakujące są natomiast niektóre miejsca, w których odbywać się mają rocznicowe wydarzenia dotyczące upadku muru berlińskiego, takie jak Singapur czy Nowa Zelandia.
Wysłuchanie panelistów debaty „Zniewolony umysł – Umysł wyzwolony” nikomu raczej nie pomogło w wyjaśnieniu tej kwestii. Jak słusznie zauważył Adam Zagajewski, chyba każdy z uczestników debaty „przeczytał inną książkę” i o innej książce opowiadał. Moderator dyskusji Adam Michnik starał się, aby pytania dotyczyły filozoficznej wymowy tej książki w kontekście współczesnych zniewoleń umysłu:
w Rosji Putina – realizującej model „demokracji suwerennej”,
w byłej Jugosławii – w której członkowie jednej partii komunistycznej stali się przeciwnikami, nacjonalistycznymi rywalami toczącymi wojnę,
w Izraelu – gdzie przeciwnicy Icchaka Rabina spalili jego kukłę w uniformie hitlerowskim,
w Iranie – w którym rewolucja wyniosła do władzy fundamentalizm religijny,
w USA – gdzie pewna grupa neokonserwatystów uznała, że poprzez wojnę zbuduje się lepszy świat.
Każda z odpowiedzi uczestników debaty raczej zaskoczyła Adama Michnika, ponieważ nie mieściła się w przestrzeni znaczenia książki Miłosza zaproponowanej przez moderatora. Dla Michnika, który – jak sam przyznał – książkę przeczytał w wieku 17 lat, była on wstrząsem, obrazem systemu, „który odwołując się do tego, co najlepsze w człowieku wydobywa z niego to, co jest najgorsze”. „Zniewolony Umysł” był więc ostrzeżeniem przed utratą wolności w imię innych (wyższych?) celów.
Rozmówcy poszli w odpowiedziach własnymi torami. Siergiej Kowaliow mówił o braku wiary w narodzie sowieckim w marksizm i systemie komunistycznym utrwalanym wyłącznie brutalną siłą. Dubravka Ugrešić skupiła się na ludzkiej potrzebie bycia razem, kosztem własnej tożsamości i „pozycjonowaniu się” w obliczu każdego systemu. Ramin Jahanbegloo odniósł się do rewolucji religijnej jako buntu kreującego nowy system opresji i zniewolenia. Robert Faggen odleciał od pytania opowiadając o USA jako kraju na zbiorowym „haju” po użyciu antydepresantów i narkotyków. Aharon Shabtai w bardzo przejmującej wypowiedzi przeprosił, że na „ziemi Auschwitz” reprezentuje kraj, który utworzył getto Gazę i zabrał przyszłość Palestyńczykom.
Jako całość debata stanowiła ciekawy kontrapunkt do książki „Zniewolony Umysł”, która w swej wymowie wciąż nie jest jednoznaczna i prowokuje do różnych odczytań. Na koniec rozmowy Adam Michnik porównał dzieło Miłosza do książki Arona „Koniec wieku ideologii”. Podczas gdy Aron rozprawiał się z komunizmem jako wyłącznie ideologią, Miłosz rozprawiał się również z własnym życiem i z własnymi wyborami. Być może dlatego książka ta prowokuje do tak skrajnych, odmiennych i osobistych odczytań. Z debaty wynika, że nie nie jest ona obecnie rozumiana wyłącznie jako opis mechanizmów zniewolenia, jest raczej opowieścią o życiu jednostek w systemie, w którym strategii współpracy może być więcej niż cztery.
Wysłuchanie panelistów debaty „Zniewolony umysł – Umysł wyzwolony” nikomu raczej nie pomogło w wyjaśnieniu tej kwestii. Jak słusznie zauważył Adam Zagajewski, chyba każdy z uczestników debaty „przeczytał inną książkę” i o innej książce opowiadał. Moderator dyskusji Adam Michnik starał się, aby pytania dotyczyły filozoficznej wymowy tej książki w kontekście współczesnych zniewoleń umysłu: